Poort naar Ameland voor vissen voortaan vaker open

BALLUM – Vissen zwemmen voortaan makkelijker van de Waddenzee naar de binnenwateren op Ameland. Wetterskip Fryslân legde hiervoor een nieuwe persleiding naar de vispasseerbare duiker in de Waddenzeedijk. Dit zorgt voor een vrijwel continue lokstroom van zoet water. Hierdoor trekken vissen vaker door de visduiker van de zoute Waddenzee naar het zoete binnenwater en omgekeerd. Het werk kostte ruim één miljoen euro en is deze week opgeleverd.

Wetterskip Fryslân startte op 1 april 2021 met het verbeteren van de vismigratie in de Ballumerbocht op Ameland. Er kwam een nieuwe, 600 meter lange persleiding tussen de rioolwaterzuivering en de bestaande visduiker in de dijk. De oude persleiding is verwijderd. De duiker kreeg verschillende aanpassingen.

Open deur

‘Voorheen werden de vissen ook al naar het eiland gelokt door de stroom gezuiverd afvalwater’, zegt Otto van der Galiën, dagelijks bestuurslid van Wetterskip Fryslân. ‘Maar vervolgens lagen ze bij de plek waar onze oude persleiding op de Waddenzee uitmondde voor een dichte deur. Met de aanleg van de nieuwe persleiding en de aanpassingen in de duiker lossen we deze barrière in de vismigratie op. We lokken vissen nu naar een deur die ook nog eens vaker opengaat. Dit zorgt voor een betere visstand op Ameland en een gezond milieu langs het water.’

Duidelijke verbetering

Wethouder Piet IJnsen van gemeente Ameland vindt het mooi dat het gezuiverde water van de rioolwaterzuivering wordt ingezet als constante lokstroom voor de vis. ‘Daardoor heeft de vis in de Waddenzee nu veel vaker de gelegenheid om naar het zoete binnenwater te zwemmen of terug de zee op. Het effect van de vismigratie neemt sterk toe en dat is goed voor de visstand. Met een relatief kleine ingreep aan de infrastructuur realiseren we een duidelijke verbetering voor de natuur en de biodiversiteit.’

Vissen vaker gelokt

De duiker, een grote betonnen holle koker, ligt bij de Ballumerbocht (tussen de dorpen Ballum en Nes) vijf meter onder de kruin van de Waddenzeedijk. Wetterskip Fryslân bouwde de zeventig meter lange duiker in 2017. Hiermee wordt overtollig water uit de achterliggende polder naar de Waddenzee afgevoerd. Op die momenten kunnen vissen zoals paling, glasaal, zeeforel, bot, stekelbaars en rivierprik, naar binnen of buiten zwemmen. Met de afvoer van gezuiverd afvalwater (effluent) door de duiker ontstaan er veel meer momenten waarop dat kan.

Werking van de duiker

Wetterskip Fryslân legde bij de duiker een verdeelput aan. Het gezuiverde water stroomt kort voor de duiker de verdeelput in. Vanuit hier stroomt het water door de duiker of buiten de duiker om het wad op. Dit laatste is bijvoorbeeld nodig als bij storm de noodschuif in de duiker sluit. De leiding buitenom volgt de hoogte van de dijk. In de kruin van de dijk legde het waterschap een ontluchtings- en beluchtingsput aan.

In de nieuwe situatie kunnen vissen op veel momenten de koker in de duiker tegen de effluentstroom in bereiken. Als de waterstand op de Waddenzee hoger is dan het polderpeil, kan de regelschuif aan de binnenkant van de duiker op een kier worden gezet en kunnen de vissen opzwemmen. Vissen kunnen ook vanuit de polder de koker inzwemmen en bij laagtij het wad bereiken.

Verbetering dijksloot

Verder maakte Wetterskip Fryslân de dijksloot langs de Reeweg over een lengte van circa 600 meter visvriendelijker. De vissen bereiken deze sloot na het passeren van de duiker. Het waterschap maakt de ondiepe stukken in de sloot dieper. Er ontstaat een geschikte leefomgeving voor vissen om te paaien, zich voort te planten, op te groeien en te schuilen.

Onderzoek

Wetterskip Fryslân wil de trek van vissen door de duiker in de Ballumerbocht in de komende jaren monitoren. Hiervoor is in de duiker onder andere een stroomsnelheidsmeter aangebracht. Want wat is de beste hoeveelheid effluent die als lokstroom moet dienen? Met welke stroomsnelheid en op welk moment tijdens het tij? Zo krijgt het waterschap de werking van de vispassage beter in beeld en kan de werking mogelijk verder worden verbeterd.

Kosten project

In totaal kostte het werk ruim 1 miljoen euro. Het Waddenfonds betaalde daarvan maximaal ruim negen ton subsidie.

Bron Gemeente Ameland