Met de PSD naar Ameland

NIEUW- EN SINT JOOSLAND – Willem Staat, redacteur bij de PZC, de Provinciale Zeeuwse Courant, is weer thuis in Nieuw- en Sint Joosland na een heerlijke vakantie op Ameland. Hij bezocht de Clemenskerk en schreef er het volgende verhaal over.

Met de PSD (Provinciale Stoomboot Dienst van Zeeland) op weg naar verwoeste kerk op Ameland

Langzaam zet de boot zich in beweging, terwijl de salons zich vullen met opvarenden. De matige wind (6 Beaufort)  laat het schip lichtjes deinen terwijl wij ons tegoed doen aan de  gevulde snert. Na een poosje passeren we het baggerschip Zeeland, waarmee de vaargeul op diepte  wordt gehouden.

Het is dat er geen grote grijze asbakken op de tafels staan, anders zou je je wellicht even tien jaar terug in de tijd wanen op een zeekasteel van de PSD op de Westerschelde. Maar dit is de Waddenzee en de boot heeft koers gezet naar Ameland.

Na bijna drie kwartier wordt aangelegd in Nes. Aan de oostkant van het dorp rijzen geblakerde muren op. Ze herinneren aan de brand die op 5 februari 2013 de katholieke Sint Clemenskerk in de as legde. Hoe komt het eiland deze klap te boven? Hoog tijd om eens poolshoogte te nemen.

Koster Theo Kiewiet leidt mij door de verwoeste kerk. Van de schepping van de beroemde Pierre Cuypers, architect van o.a. het Rijksmuseum NS Station CS in Amsterdam en tientallen kerken, rest weinig meer dan de muren. Van het orgel, kort voor de brand nog gerenoveerd, is niets meer te zien. Van de befaamde kruiswegstaties van de Duitser Eugen Keller eveneens geen enkel spoor. Verdwenen zijn de prachtige gebrandschilderde ramen, waaronder dat van de beroemde Amelander Jan de Jong, die als kardinaal zijn stem verhief tegen de Jodenvervolging door de bezetter.

Het is geen wonder dat de brand tot diepe verslagenheid leidde op het eiland. Maar de puinhopen zijn intussen opgeruimd en als het een beetje meezit is de kerk half 2015 geheel hersteld.

De brand heeft niets overgelaten van het dak en al het houtwerk dat zich daaronder bevond. Alleen dat van de zuidbeuk is nog aanwezig, hoewel ook dat schade opliep. Theo Kiewiet wijst op de voormalige biechtstoel aan de zuidkant van de hoofdmuur. Boven is nog een afbeelding te zien van de barmhartige Samaritaan. Het enige wat verder nog resteert aan ‘beeld’ zijn de schilderingen in de nok van het koor. Van de afbeeldingen van Sint Clemens, de patroonheilige van de kerk, is vrijwel niets meer over.

Theo Kiewiet is opgelucht dat het godshuis niettemin wordt hersteld. Bij de restauratie zullen bovendien weer oorspronkelijke elementen van de kerk van Cuypers worden teruggebracht, die verloren gingen bij latere verbouwingen. Het herstel wordt verder aangegrepen voor het aanleggen van vloerverwarming en andere moderniseringen.

Een voor de hand liggende vraag is wie dat allemaal gaat betalen. Theo meldt dat het kerkbestuur de zaken goed voor elkaar had. Dus was de kerk ook afdoende verzekerd tegen brandschade. Zodoende behoefde de katholieke gemeenschap van Ameland, ongeveer twaalfhonderd zielen, zelf ‘slechts’ een ton bijeen te brengen.

Daarvan was begin februari al driekwart binnen. Voorzitter van het kerkbestuur Foppe Kiewiet, inderdaad familie van Theo, is daar vanzelfsprekend heel blij mee. Hij vertelt dat de eilanders ruimhartig hebben gegeven, ook niet-katholieken. ,,Ameland is goed uit de beurs gekomen. We hebben bovendien een flinke bijdrage ontvangen vanuit het bisdom Munster”, aldus Foppe. Het feit dat veel Duitsers graag op Ameland komen heeft daar mee te maken. Theo Kiewiet vertelt dat vorig jaar zomer Oosterburen, die nog niet afwisten van de catastrofe, stonden te huilen bij het waarnemen van de puinhopen.

Volgens Foppe Kiewiet wordt het herstel in mei ter hand worden genomen. Het karweiP1000239 neemt naar verwachting een jaar in beslag. Maar dan is de skyline van Ameland weer bijna zoals voorheen. Bijna, want het zal even duren eer Nes is bekomen van het verlies van een groot aantal bomen in het hart van het dorp. Die kwamen naar beneden op 28 oktober 2013. Zeer ware windstoten richtten toen op het eiland meer schade aan dan de Sint Nicolaasstorm. Ook in de bossen, vooral rond Ballum en Nes, ging er heel veel tegen de vlakte. Maar begin februari was er al heel veel opgeruimd. Zodoende zal Ameland spoedig weer even mooi zijn als voorheen.

Tenslotte; wie nog wil bijdragen aan het kerkherstel kan geld overmaken op IBAN NL 07 RABO 01018 457 58

Koster Theo Kiewiet heeft zijn sporen verdiend als ontwikkelingswerker. Hij heeft, gesteund door Amelanders van al dan niet kerkelijke gezindten in Afrika en Azie diverse ontwikkelingsprojecten opgezet.