Netbeheerder Liander investeert de komende drie jaar 534 miljoen euro in het onderhoud en de uitbreiding van de Friese energienetten. Deze investeringen zijn onderdeel van het investeringsplan dat vandaag wordt gepresenteerd. In het totale werkgebied van Liander komen de geplande investeringen in de periode 2024-2026 uit op ruim 4 miljard euro.

Nooit eerder waren de investeringen zo hoog. Nederland is bezig met de grootste verbouwing van het energiesysteem en de ontwikkelingen gaan sneller dan de netbeheerder de elektriciteitsnetten kan uitbreiden. Er is dan ook meer nodig dan investeringen om versnelling mogelijk te maken.

De elektriciteitsnetten staan onder druk. Consumenten rijden, verwarmen en koken steeds vaker elektrisch. En ook grote, industriële klanten elektrificeren hun fossiele processen op grote schaal. Dat is allereerst goed nieuws voor de energietransitie, maar er zijn verregaande netuitbreidingen nodig om al deze klanten te kunnen helpen. In Friesland heeft Liander al langere tijd te maken met congestie, waardoor bedrijven en instellingen niet kunnen uitbreiden of starten en duurzaam opgewekte stroom niet altijd kan worden teruggeleverd. Ook het landelijk hoogspanningsnet van TenneT zit voor levering bijna vol, werd recent bekendgemaakt. Voor teruglevering is de maximale capaciteit op het hoogspanningsnet al eerder bereikt. De realiteit is dat de schaarste de komende jaren naast bedrijven ook in toenemende mate consumenten gaat raken.

Projecten voor komende tien jaar

Liander werkt de komende jaren onverminderd hard door aan het uitbreiden van het elektriciteitsnet. Om te bepalen waar en wanneer de energie-infrastructuur wordt aangelegd, uitgebreid en onderhouden, publiceren de netbeheerders elke twee jaar hun investeringsplannen. Hierin staat welke projecten in de komende 10 jaar worden opgeleverd en hoeveel investeringen daarmee zijn gemoeid. Lees hier het volledige investeringsplan.

De komende jaren wordt ingezet op een structurele uitbreiding van het elektriciteitsnet in Friesland. In de provincie breidt Liander twee bestaande, grote elektriciteitsverdeelstations uit en bouwt zeven nieuwe grote stations. Daarnaast wordt één kleiner station uitgebreid en nog eens zeventien nieuwe stations van dat formaat gebouwd.

Ook de elektriciteitsnetten in de Friese steden, dorpen en wijken worden flink uitgebreid. Liander gaat bijvoorbeeld 2.800 elektriciteitshuisjes en 2.900 kilometer middenspanningskabels vervangen en extra aanleggen. Al die werkzaamheden gaan niet onopgemerkt voorbij. De komende jaren moet 1 op de 3 straten open voor de grote verbouwing van het energienet.

De toekomstige netsituatie voor Friesland

Geert Wijnen, regiomanager: “Friesland is volop aan het verduurzamen en de provincie en gemeenten hebben ambities op het gebied van woningbouw, economische ontwikkelingen en de opwek van duurzame energie. Mede door het grote tekort aan technici en lange doorlooptijden kunnen we de stijgende vraag naar elektriciteit niet bijbenen. De komende jaren zetten we alles op alles om het energienet klaar te maken voor een duurzame toekomst. Maar deze grote opgave kan Liander niet alleen aan. We moeten de uitvoering van ons werk versnellen. Hiervoor hebben wij hulp nodig van gemeenten en provincie om, zo snel mogelijk, ruimte te vinden, vergunningen te krijgen en samen te werken aan een zo goed mogelijke inpassing.”

Alleen bouwen is niet de oplossing

Ondanks de fors toenemende investeringen lukt het met de huidige manier van werken niet om de klimaatdoelen te halen. Om aan de volledige vraag te voldoen zou Liander tot en met 2033 25% meer werk moeten uitvoeren. En alleen extra bouwen is niet de oplossing. Flexibel energieverbruik wordt steeds belangrijker en de uitvoering moet ook versnellen. Daarvoor is nauwe samenwerking nodig tussen netbeheerders, aannemers en overheden. In de Nationale Uitvoeringsagenda die door de gezamenlijke regionale netbeheerders is uitgebracht doen de netbeheerders een aanzet hoe deze versnelling te realiseren.

Samen met gemeenten en marktpartijen

Netbeheerders maken de investeringsplannen in overleg met belanghebbenden, zoals gemeenten en marktpartijen. In deze editie zijn voor het eerst ook provinciale energieplannen (pMIEK) meegenomen. De Investeringsplannen liggen tot 29 november ter consultatie en worden op 1 januari 2024 ingediend bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM).

De komende periode zijn de netbeheerders in gesprek met belanghebbenden om zowel de investeringsplannen als de uitvoeringsagenda beter en scherper te maken, zodat samen wordt gewerkt aan het versneld uitbreiden van de elektriciteitsnetten. Reageren op de consultatie kan via deze link.

Foto (C): Liander