Herbouwde Caminghaslot droom of neppert

BALLUM – Bij de behandeling van de Kadernota 2023 kwam het Camminghaslot op tafel. Stichting Camminghaslot wil het slot nog steeds nabouwen en is alweer een paar stappen dichterbij realisering. Twee huizen aan de Smitteweg zijn aangekocht en met de eigenaar van de grond waar het slot moet komen, ongeveer daar waar het gemeentehuis nu staat, is een erfpachtovereenkomst gesloten. Bestuurslid Stichting Camminghaslot Jan Wibier sprak in bij de raadscommissievergadering van maandagavond 3 juli. Er kan een droom gerealiseerd worden, maar, zegt Wibier, dat kan alleen als het gemeentelijke organisatie verhuist naar het slot. Het Camminghaslot wordt dan gemeentehuis en krijgt een culturele-, sociale- en maatschappelijke invulling. Wibier ziet dat als een geweldige invulling, maar wil boter bij de vis en hengelt naar een toezegging. Die krijgt hij niet. Wel zegt het college in de Kadernota te gaan sparen, zodat toekomstige gemeenteraden een keuze kunnen maken. Gedurende tien jaar wil de gemeente vijf ton opzij leggen, die al dan niet gebruikt kan worden voor de herbouw. De kosten voor de herbouw van het slot en aanleg van oranjerie en tuinen zijn een aantal jaren geleden op zeven miljoen becijferd. Wibier rekent inmiddels op wel tien miljoen om de droom te realiseren.

Louise van Felius sprak in bij dezelfde vergadering. De strekking van haar verhaal is een andere dan die van Wibier en de zijnen. Van Felius woont aan de Smitteweg, in een van de drie huizen die de stichting zou willen afbreken om het plan mogelijk te maken. Haar huis is nog niet opgekocht. Van Felius schudt de raadsleden wakker, zo zegt ze. De slotplannen zijn voor haar en haar echtgenoot sinds 2018 geen droom maar nachtmerrie. Ze is niet van plan haar huis ten behoeve van de bouw van het slot over te doen. De provincie ziet reconstructie van het Camminghaslot niet zitten. “Conclusie van mijn betoog tot nu toe is dat u mooie plannen hebt gehoord, die tegemoetkomen aan het gevoel van herbeleven van de geschiedenis maar dat aan belangrijke voorwaarden, zoals alle percelen in handen krijgen en de medewerking van de provincie tot reconstructie van het slot niet is voldaan,” stelt de inspreekster. Er werden “koeien met gouden hoorns beloofd.” Toen zij uiteindelijk besloot om het huis te verkopen bleek de stichting geen geld te hebben om het conform marktwaarde aan te kopen.

Het project wijzigde in de loop van de jaren van ‘Culinair landgoed aan het Wad' met de gemeente als huurder, naar een bouw met rondom seniorenhuisjes en een fikse financiële bijdrage van de gemeente. 

“Ik wil met mijn inspreken een dwaling voorkomen, voorkomen dat u als gemeenteraad meegaat in plannen van een voor ons financieel onbetrouwbare partij die verstrekkende financiële gevolgen kunnen hebben, dat u geld gaat reserveren voor een project zonder bodem. De herbouw van het slot en alles wat daarbij hoort aan aanleg en onderhoud heeft de stichting verplaatst van hun bord naar uw bord.

De stichting speelt heel handig in op uw gevoel dat er iets zou moeten gebeuren met het huidige gemeentehuis en met uw hang wellicht naar de roemrijke geschiedenis van ons mooie eiland. Maar moet je dan alles wat op Ameland verdwenen is zoals de galg op het Galgeslootpad en de afgebroken Molen de Eendracht aan het einde van de Looweg weer terugbouwen? De geschiedenis kun je niet herschrijven, je kunt er wel van leren. Uw voormalige slot Cammingha is helaas in 1828 gesloopt uit armoede. Het puin werd verkocht aan Terschelling om de dijken daar te versterken. Wellicht zijn er nog wel stenen te vinden van het afgebroken slot of de balken, als u des avonds bij maneschijn gaat graven in de dijken van Terschelling.” De beleving van het slot hoeft niet verloren te gaan, het zou zichtbaar in het landschap kunnen staan zoals de Unia state van Baers, een stalen replica ontworpen door een kunstenaar.

Van Felius spreekt verder: “Aan de raad wordt gevraagd in te gaan stemmen met deze kadernota waarin ook het stuk over slot Camminga is opgenomen. Het voorstel is dat de gemeente in de begroting vanaf 2024 geld gaat reserveren voor de herbouw van het Cammingha slot. Een kopie van. Een neppert.  Ik raad u aan naar aanleiding van al het door mij gezegde de raad te adviseren geen geld te gaan reserveren voor de herbouw van het Camminghaslot, het als een mooi plan te beschouwen en weer over te gaan tot de orde van de dag.”

Het initiatief van slot is financieel niet haalbaar voor de Stichting, tenzij de gemeente het slot als gemeentehuis beschouwt. Als de gemeenschap de droom heeft om op termijn het Camminghaslot te herbouwen en dat te gebruiken als gemeentehuis, dan moet er vanaf 2024 de komende 10 jaar een bedrag van € 500.000,- gespaard gaan worden. Dat stelt het college in de Kadernota voor.

Wethouder Theo Faber over de replica: “Zo het was wordt hij weer.” De woorden van Louise van Felius klinken heel anders: “Neppert.”

In de komende raadsvergadering besluit de gemeenteraad over deze Kadernota, inclusief de paragraaf Camminghaslot.

→ het filmpje laat de plannen zien van 2020