HOLLUM – Hoe zit het nu met de vervuiling van de Amelander duinen met dat PFAS? Renske Terwisscha van Scheltema, teammanager technologie en onderzoek van Vitens, liet er afgelopen maandag tijdens het symposium in Lemmer over zoet water in het Waddengebied een dikke ballon over op. Wat de waterdeskundige precies met haar opmerking bedoelt is nog niet duidelijk. Er zijn nog een heleboel open vragen en onduidelijkheden.

Drinkwaterbedrijf Vitens, het waterleidingbedrijf voor Ameland, heeft PFAS gevonden in enkele waterputten op het eiland. Het zou om putten gaan die in de buurt van een naaldbos liggen en de niet afreekbare en voor mens, dier en milieu schadelijke stoffen zouden door sea spray of zeespray in de duinen zijn beland. Dat naaldbos zou de zeewaterdruppels afvangen, waardoor juist daar een concentratie PFAS te vinden is. Maandag hield Terwisscha nog een slag om de arm wat betreft zeespray als boosdoener, ze 'dacht' het, maar een woordvoervoerder van Vitens wist gisteren met zekerheid te melden dat PFAS door aangewaaide zeewaterdruppeltjes in de duinen is gekomen. Dat was onderzocht en er was geen andere oorzaak mogelijk.

Diverse eilanders van de oostkant van Ameland betwijfelen het verhaal van de zeespray. De noordenwind is niet een overheersende wind op Ameland, is een van de argumenten. Richard Kiewiet schrijft op Facebook als reactie: "De overheersende windrichting in Nederland is zuidwesten. Spray uit de Noordzee lijkt me niet aannemelijk." Anna Klein reageert daar op met: "Op Ameland is de noord- en noordoostenwind overheersend, vooral in het voorjaar. Vroeger meer zuidwest. Met zuidwestenwind krijgen we troep van de afvalverbranding met slecht werkend filter uit Harlingen. Ook PFAS waarschijnlijk en/of dioxine." Ook wordt de link met de boortorens die in de duinen van Ameland hebben gestaan gelegd.

De eilanders met kijk op de zaak weten met zekerheid te melden dat het om meerdere putten bij het drinkwaterwingebied van Buren gaat. Toevallig is dat ook in de buurt van de locatie waar in de jaren 60 proefboringen werden gedaan. Martin Oud, raadscommissielid voor het CDA, zegt daarover: "Er hebben drie boortorens binnen een straal van 200 meter bij een waterwinput gestaan en toen werd niks van boorspoeling afgevoerd, zo in de duinen geloosd en water wordt op 20 meter diepte gewonnen dus volgens mij kan het nooit geen spray zijn."

Dat er in de jaren 60 niet altijd netjes om werd gesprongen met de duinen van het eiland getuige ook de dumpplekken bij het Tromppad die in 2020 werden gesaneerd. De boorspoeling werd aanvankelijk gewoon op het strand geloosd en liep zo de Noordzee in. Dat werd anders toen eilanders en badgasten die op het noordstrand ter hoogte van paal 3 liepen en tot hun enkels in de giftige boorspoeling wandelden. De drab is destijds in drie kuilen iets westelijk van de boorlocatie HOA1 bij paal 3 in de duinen gestort. Dat was middenin het waterwingebied, waarvan altijd is volgehouden dat het risico aanvaardbaar was. Waar de vervuiling bij het waterwingebied bij Buren vandaan komt is voorlopig nog vol vragen omgeven. Zodra er meer antwoorden binnenkomen maakt PA ze bekend.

Ameland krijgt voor het overgrote deel drinkwater via een leiding van de vastewal. Slechts een klein deel van het eilander drinkwater is duinwater.

→ lees hier over de PFAS door sea spray

→ lees hier over alle plekken waar op Ameland geboord is naar gas

→ lees hier over de vervuiling en sanering van de stortplaatsen langs het Tromppad – met filmpje

→ lees hier Dossier Aardgaswinning op Ameland