Bevolkingskrimp Waddengebied gestopt en Ameland erg duurzaam

LEEUWARDEN – In ‘Wadden in Beeld’ hebben verschillende beheerorganisaties de meest opvallende trends in het Waddengebied in 2019 in beeld gebracht. Naast een overzicht van de ontwikkelingen in de natuurwaarden is in deze vijfde jaargang veel aandacht voor de cijfers van gemeenten op sociaaleconomisch, demografisch en cultureel vlak.

Zo is de Waddenbalans ontwikkeld. Dit is een nieuw systeem dat ingewonnen data op het gebied van people-planet-profit in samenhang brengt. Het blijkt dat de gemeenten Ameland en Vlieland hoog scoren op duurzaam gebruik van het Waddengebied. De meer industrie georiënteerde gemeenten Den Helder en Delfzijl sluiten, niet onverwacht, de gelederen.

Demografische ontwikkelingen

In 2019 is een eind gekomen aan de bevolkingskrimp in het Waddengebied. In alle Waddengemeenten samen is de bevolking voor het eerst sinds vele jaren weer toegenomen, en wel met 1.700 personen. Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt doordat er voor het eerst sinds jaren sprake is van een vestigingsoverschot op álle eilanden. Desondanks is de totale bevolking nog wel ruim 5600 personen kleiner dan in het referentiejaar 2012, maar de dalende lijn is omgebogen.

Dynamiek

Ook is een begin gemaakt met het ontwikkelen van indicatoren voor het volgen van de kernwaarde ‘morfologische dynamiek’ in het waddensysteem. Uit een rangschikking van ingeschatte effecten blijkt dat met name dijken, dammen en kwelderwerken een grote impact hebben op de natuurlijke dynamiek.

Veranderende natuurlijke verhoudingen

Wadden in Beeld besteedt uiteraard ook veel aandacht aan de natuur op het Wad. Op de gemengde schelpdierbanken in de Waddenzee veranderde de verhouding mossels–Japanse oesters.

Voor een weerbaar voedselweb is het waardevol dat de mossel letterlijk terrein wint op deze exoot.

In 2019 zijn er veel onderzoeken verschenen over vogels. De aalscholver, lepelaar en de brandgans vallen op door hun goede groeicijfers. Daarentegen krijgen de bonte strandloper en de tureluur het steeds moeilijker.

Waar zijn de zeehonden?

Na jaren van groei lijken de aantallen zeehonden te stabiliseren. In de Nederlandse Waddenzee is zelfs een lichte daling te zien. Dat is opmerkelijk omdat het aantal geboren pups nog steeds stijgt. De oorzaak hierachter is vooralsnog niet duidelijk.

Sinds 2018 staat een vismonitoringsfuik bij Schiermonnikoog vanuit de behoefte aan een betere monitoringdekking en spreiding. Er is een vergelijking gemaakt met de fuik bij Texel die er al decennialang staat. Voor al te verstrekkende conclusies is het nog te vroeg, maar het is al wel duidelijk dat bij Schiermonnikoog meer soorten voorkomen. In de netten bij Texel vinden de onderzoekers juist grotere vissen.

Basismonitoring Waddenzee

Wadden in Beeld is een uitgave van de Kerngroep Basismonitoring Wadden, in opdracht van het Opdrachtgeverscollectief Beheer Waddenzee (OBW). Daarin werken het Rijk, de provincies, de gemeenten en de natuurorganisaties aan een beter beheer van de Waddenzee. Het boekje is online te zien op waddenzee.nl, met links naar alle brondocumenten. De waargenomen signalen zijn een belangrijke bron voor het bijstellen en aanscherpen van de Basismonitoring Wadden.