Meerder tornado’s actief in Nederland

WAGENINGEN – Tijdens het noodweer, dat in de avond van dinsdag 4 juni over het land trok, zijn mogelijk meerdere tornado’s actief geweest, zegt MeteoGroup. De tornado met het langste schadespoor (mogelijk meer dan 100 kilometer), trok van Nijmegen via Lent, Bemmel, Huissen, Rheden, de Posbank, Carolinahoeve, Dieren, Harfsen, Voorstonden, Holten, Salland naar Hulsen (Hellendoorn), maar ook via Ommen naar Nieuweroord. Verder waren mogelijk tornado’s actief op een lijn van Kampereiland naar de stad Groningen, op een lijn van ‘s-Heerenbroek naar Havelte en mogelijk in de omgeving van Eindhoven en in de Achterhoek en Twente. Ook in Emmeloord en in het net over de grens bij Aalten in Duitsland gelegen Bocholt werden mogelijk tornado’s waargenomen. 

De tornado van Rheden, met het bijbehorende schadespoor en alle aandacht er omheen, was voor meteorologen van MeteoGroup de aanleiding om een wat groter onderzoek in te stellen naar de weersituatie van dinsdagavond 4 juni. Aan de hand van waarnemingen, uitvoerige radaranalyses, een analyse van het weer zoals dat die dag in elkaar zat, filmpjes, berichten en foto’s uit diverse media én tweets, berichten op Facebook en mails, die massaal vanuit heel Nederland zijn ingestuurd, is geprobeerd een reconstructie te maken van de paden van diverse potentiële tornado’s. Het onderzoek gaat de komende tijd nog door en we hopen nieuwe meldingen binnen te krijgen. 

De best gedocumenteerde tornado is die van Rheden. Hij blijkt in de buurt van Nederasselt te zijn ontstaan en is daarna via Nijmegen, Lent, Bemmel, Huissen, Rheden, Posbank, Dieren, Brummen, Zutphen, Harfsen, Holten en Ommen naar Nieuweroord (Hoogeveen) getrokken. Een afsplitsende bui bracht ook een tornado op de lijn Espelo (in de buurt van Holten en Raalte) via de Holterberg naar Hulsen (bij Hellendoorn) teweeg. Nemen we Hulsen als eindpunt voor de hele lijn dan heeft het schadespoor een lengte van 90 kilometer, pakken we Nieuweroord als eindpunt dan gaat het spoor zelfs ruim over 100 kilometer heen. Voor Nederland zijn dat uitzonderlijk lange sporen. 

Een andere mogelijke tornado deed zich voor tussen Kampereiland en Groningen-stad (met Vollenhove, Gierhoorn, Steenwijkerland, Ooststellingwerf, en Roden als tussenliggende plaatsen, en mogelijk Eppenhuizen ten noorden van Groningen als eindpunt). Verder is er het spoor van een mogelijke tornado gevonden tussen ’s-Heerenbroek en Havelte, waarbij Zwartsluis en Nijeveen werden aangedaan. Ten slotte zijn er meldingen over een mogelijke windhoos vanuit Emmeloord, een schadespoor van Eindhoven naar Helmond en een schadespoor van Borculo naar Enschede. Als laatste werd net over de grens bij Aalten in het Duitse Bocholt een kortdurende tornado gemeld.

Weerssituatie

Opvallend in de atmosfeer van dinsdagavond 4 juni was de zeer sterke zuid- tot zuidwestenwind op hoogte en de sterk gedraaide wind (oost en later zuidoost) aan de grond. Aan twee belangrijke voorwaarden voor het ontstaan van supercellen werd hiermee voldaan: een sterke toename van de wind met de hoogte én een sterke draaiing van de wind met de hoogte. In de meteorologie worden deze begrippen snelheidsschering en richtingsschering genoemd. 

In de tweede helft van de avond drong vanuit het zuidwesten een koufront Nederland binnen. Er vooruit bevond zich een trog, waarop de wind van zuidoost naar zuidwest draaide. Werd het koufront gekenmerkt door buiige regen en onweer, op de trog ontstonden vele losse buien, die zich aaneensloten tot een zogenoemd quasi-lineair convectief systeem (QLCS). Dit is een buiengebied waarbij de buien één lijn lijken te vormen, maar in de lijn tegelijkertijd als min of meer losse cellen blijven voortbestaan. Kenmerkend bij zo’n lijn is dat sommige buien voor de rest gaan uitlopen, met als gevolg dat de lijn geleidelijk een boog vormt die op de radar duidelijk zichtbaar is. Dat gebeurde 4 juni ook. Zo’n op de radar zichtbare boog wordt een boogecho genoemd. De meeste schademeldingen kwamen dinsdagavond 4 juni vanuit het gebied waar de boog overtrok. 

Omdat de buien in de lijn én bijzonder snel trokken (op 4 juni met snelheden van zo’n 90 kilometer per uur) én zich door de aanwezige snelheids- en richtingsschering in een sterk dynamische omgeving bevonden, konden sommige ervan op de kop van de lijn de eigenschappen van supercellen gaan vertonen. Met alle verschijnselen die daarbij horen, zoals hagel, valwinden en tornado’s. Van al deze verschijnselen was op dinsdag 4 juni lokaal sprake. 

Complex schadebeeld

De grootste schade in de sporen van de mogelijke tornado’s vonden we aan de rechterkant van de wervelwinden, op de plek waar de wind van de tornado’s en de snelheid van de buien met elkaar mee koppelden. Aan de linkerkant, waar beide tegen koppelden, was meestal nauwelijks iets te zien.

Ameland

Op Ameland was op 7 juni sprake van een supercel. Bekijk hier de beelden van het weermonster.

Nieuwe meldingen kunnen naar: reinout.vandenborn@meteogroup.com

lees hier over Weerfenomenen

Jeanet de Jong
Jeanet de Jong

Jeanet de Jong stopt op 31 augustus 2023 met haar Persbureau Ameland. De nieuwsvoorziening wordt onder dezelfde naam, met een ander logo en andere opmaak als nieuwsblog voortgezet door een externe partij. De mailadressen gekoppeld aan de website verdwijnen.

Artikelen: 18280

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *