Boren bij Ternaard en onder Ameland

TERNAARD – Demissionair minister Stef Blok van Economische Zaken en Klimaat heeft toestemming gegeven voor gaswinning onder de Waddenzee vanaf locatie Ternaard. Vanaf 2023 zou dit plaats kunnen gaan vinden. Het ontwerpbestemmingsplan ligt nu ter inzage. Boren vanaf Ternaard heeft effecten voor Ternaard, de Friese kuststreek, de Waddenzee en voor Ameland. De boorlocatie ligt op nog geen 10 kilometer afstand van het Oerd en het zoekgebied van de NAM gaat ruim over Oerd en Ho'n heen. Het doel van het boren ligt midden in de Waddenzee en net iets dichter bij het Oerd dan bij Ternaard.

Charmeoffensief NAM

Intussen is de NAM op het eiland een charmeoffensief begonnen rond de elektrificatie van de locaties AME 1 (oost-Ameland) en AWG (in zee boven Buren). Amelander bedrijven hebben er een leuke klus aan, er wordt hier en daar wat geadverteerd en wat wordt voorgeschoteld is een beeld van een NAM die duurzaam bezig is. Vergeten wordt dat diezelfde NAM decennialang vervuilend en niet duurzaam heeft gewerkt. Sinds de jaren tachtig hangen er stikstofoxiden boven Ameland en de Noordzee. Daar wordt nu eindelijk met de vervanging van de gasgestookte turbine een einde aan gemaakt. Al jaren wordt gesproken over die elektrificatie, die pas deze zomer in gang is gezet.

Bodemdaling Oerd

Over de bodemdaling van het Oerd en het verzilten en verzakken van het kweldergebied geen woord. Ook in de notitie van het Rijk over de boring vanaf Ternaard is daarover niets te vinden. De schotel van bodemdaling op het Oerd strekt zich tot ver in de Waddenzee uit. In het centrum, op het Oerd, is de daling meer dan 40 centimeter. De bodemdaling die na de productie vanuit Ternaard gaat komen – er wordt vanaf land schuin geboord onder de Waddenzee, omdat er op de Waddenzee geen boortoren meer mag worden geplaatst – zal zich ook uitstrekken tot hetzelfde Oerd en de bodemdaling aldaar versterken. Zie afbeelding 1.

Bodemdaling Waddenzee

Dat er bodemdaling onder de Waddenzee plaats gaat vinden is ook voor de NAM en het Rijk duidelijk. Om die bodemdaling af te zwakken wordt er gesproken over zand uit de Noordzee dat de daling op zou heffen. Om de zandvoorraad op peil te houden moeten dan weer zandsuppleties op de kust worden uitgevoerd. Verschillende Amelanders laten via een reactie op Facebook weten dat de Waddenzee best wat daling kan hebben en dat dit de vaargeul van de veerdienst ten goede kan komen. JP de Boer schrijft: “T wad kin niet genog dale…. meschien is er dan water genog voor de veerboot.” Hij vergeet daar gemakshalve bij dat een bodemdaling niet stopt bij de grens tussen water en land en dat het oosteinde van Ameland nóg een bodemdaling voor de kiezen zal krijgen. Ook langs de Friese waddenkust zal er effect zijn op de kwelders en zelfs op de hoogte van de dijk. Behalve bodemdaling kan gasproductie tot aardbevingen leiden.

Zoekgebied vanuit Ternaard

Bij afbeelding 2 laat het rode ruitje het ondergrondse doel van de boring zien. Dat ligt bezuiden het Oerd, halverwege de Waddenzee. Het zoekgebied strekt zich uit tot ver onder Ameland, onder de Ho’n en het Oerd. Afbeelding 3 laat de cirkel van het zoekgebied zien.

Gas

De NAM denkt ongeveer 4 miljard m3 van de 25 miljard m3 die er zit naar boven te gaan halen. Het kan ook ietsjes meer zijn. “Naar verwachting kan de gebruiksruimte nog variëren, waardoor de maximale winningshoeveelheid kan afwijken,” staat in het rapport van het ministerie. 

Het doel van de NAM is: “Het op duurzame, veilige en optimale wijze winnen van het aardgas uit het Ternaard gasveld, binnen de beschikbare gebruiksruimte voor gaswinning in de Waddenzee en met toepassing van het ‘hand aan de kraan’-principe.” Volgens dit principe wordt niet meer bodemdaling veroorzaakt dan de Waddenzee op een natuurlijke manier kan opvangen.

Compensatie

NAM wint sinds 2007 aardgas onder de Waddenzee vanaf de locaties Moddergat, Lauwersoog en Vierhuizen en sinds de jaren tachtig op Ameland.

Uit het rapport van het ministerie: “Uit de gaswinning die al decennialang bij Ameland plaatsvindt, blijkt dat de Waddenzee de bodemdaling tot op heden op natuurlijk wijze compenseert. In de praktijk ontstaat er geen bodemdaling aan het waddenoppervlak. Om eventuele onvoorziene effecten te signaleren, is uitgebreide monitoring ontwikkeld in de vorm van een winningsplan, een meetplan en een monitoringsplan. NAM rapporteert jaarlijks over de bodemdaling van de vaste ondergrond, de waterhuishouding, de mate van opslibbing en de stand van de planten en de dieren. De minister van EZ besluit uiteindelijk of de gaswinning voortgezet mag worden."

Meetplan

Overal komt een meetplan voor: voor de daling onder de Waddenzee, de aantasting van de kustverdedigende dijk, het zakken van de kwelders, de verzilting, vernatting, verdroging, veranderende vegetatie en de mate van de aardbevingen en schade aan gebouwen.

Waddenvereniging

De Waddenvereniging is ondertussen woest vanwege het besluit. “De inkt van het laatste IPCC-klimaatrapport is nog maar nauwelijks droog of de regering gaat ‘gewoon’ door met gaswinning onder een beschermd natuurgebied en UNESCO Werelderfgoed. De regering brengt vandaag een ontwerp-instemmingsbesluit voor nieuwe gaswinning onder de Waddenzee bij Ternaard naar buiten. Het gaat hier om een geheel nieuwe winning waarvoor de boringen echt nog moeten beginnen. Shell is voor 50% eigenaar van de NAM, aan wie de vergunning verleend gaat worden.”

“Het is onbegrijpelijk,” gaat de tirade van de Waddenvereniging door, “dat de demissionaire regering ervoor kiest om zo’n groot en desastreus besluit te nemen over het meest bijzondere en kwetsbare stuk natuur dat Nederland rijk is. Ook omdat de regering door de rechter veroordeeld is om de klimaatdoelen van Parijs te halen. En ook omdat Shell veroordeeld is door de rechter om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen.”

Bezoek de tentoonstelling over Het Vennoot in Museum Swartwoude in Buren om meer over de bodemdaling op het Oerd te leren.

Op dinsdagavond 14 september 2021 vindt van 19:00 tot 20:30 uur een online informatiebijeenkomst plaats.

⇒ Lees hier meer over de gaswinning bij Ternaard. Via deze link kunt u zich ook aanmelden voor de online informatiebijeenkomst.

⇒ Lees hier de Notitie over Gaswinning bij Ternaard

⇒ lees hier over Aardgas maakt plaats voor elektriciteit

Dossier Aardgaswinning op Ameland