Watersnood 1825 nu per dorp en stad beschreven

Er is nu een document dat de watersnood van 1825 per getroffen dorp en stad beschrijft – soms met aangrijpende anekdotische verhalen. Een inspiratiebron voor geïnteresseerde inwoners en cultuurmakers. Het document is samengesteld door Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân en gratis te downloaden op 1825.frl.

Anderhalf jaar is de stichting ermee bezig geweest. Aanleiding was het initiatief van Friese culturele instellingen om de watersnood – dit jaar 200 jaar geleden – uit de vergetelheid te halen. Resultaat is een toegankelijk geschreven Word-document waarin de gebeurtenissen in zo’n honderd Friese dorpen, steden en grietenijen (nu gemeenten) beschreven staan. Aan de meeste is een stevige alinea gewijd, andere worden uitgebreider beschreven. Zoals Lemsterland.

Aangrijpende verhalen

“Lemsterland”, zo vertelt Albert Draaijer van de stichting, “is één van de plekken met een bijzonder verhaal. Hier wist een hoogzwangere vrouw te vluchten in een ronddobberende praam. Te midden van 22 anderen beviel ze die nacht van haar kind, dat uiteindelijk maar een paar weken zou leven.”

Eerst noorden, toen zuiden

Albert is al jaren geïnteresseerd in de watersnood. Toch ontdekte hij nieuwe dingen. “Grootste ontdekking voor mezelf was dat het noorden van de provincie als eerste aan de beurt was. De wind kwam op 3 februari namelijk eerst uit het zuidwesten. Op 4 februari draaide die naar het noordwesten en waren Zuidwest-Friesland en Overijssel de klos.” Ook kwam Albert erachter dat polders na de ramp nog lang blank stonden, sommige wel tot augustus; “want ook veel molens waren kapot.”

Jacob van Leeuwen

Belangrijkste bron was het boek ‘Geschiedkundig tafereel van den watervloed (…)’ van Jacob van Leeuwen, een prominente Friese ambtenaar in die tijd. Het boek uit 1826 wordt in Friesland gezien als standaardwerk over de ramp. Voor de eilanden waren aanvullende bronnen nodig, omdat Terschelling en Vlieland toen nog niet bij Friesland hoorden.

Nieuwe publicatie over geleden schade

Of Albert nu klaar is met ‘1825’? Niets is minder waar. “Ik spreek wekelijks mensen die graag meer informatie willen. Hartstikke leuk. En we zijn alweer bezig met een nieuwe publicatie. In het najaar hopen we een uittreksel te publiceren van het Friese schadeboek van de ramp, daarin staat de geleden schade per getroffen inwoner. Je kunt straks dus nagaan wat jouw familie verloren is.”

Fotobijschrift: Albert Draaijer (links) bij expositie over de watersnood in Bezoekerscentrum Mar en Klif

Foto (C): Mar en Klif