Thuis heb ik nog een ansichtkaart – 23

Thuis heb ik nog een ansichtkaart, zegt Jan Blaak uit Appingedam, waarop een kerk, een kar met paard, een slagerij J. van der Ven. Een kroeg, een juffrouw op de fiets, het zegt u hoogstwaarschijnlijk niets, maar het is waar ik geboren ben, zong Wim Zonneveld. Blaak is niet op Ameland geboren, maar hij is Amelandliefhebber en een verzamelaar van ansichtkaarten en foto’s van oud-Ameland. Hij put uit zijn collectie.

Ansichtkaart 23 en 24

´t Oerd

Ik wil iets nader ingaan op de zeeweringen van Ameland. Een constatering is, dat de duinen in de voorvorige eeuw (dus voor 1900) niet zoals tegenwoordig een aaneengesloten rij vormden, maar uit drie afzonderlijke complexen waren samengesteld. De westelijke boog omvatte de dorpen Hollum en Ballum, de middelste de dorpen Nes en Buren, terwijl op de uiterste oostpunt van Ameland de kleine groep van Pinke- of Oerder duinen lag.

Achter het laatst genoemde duincomplex moeten in vroeger jaren een of meer dorpen hebben gelegen. Oerd (of Noord) en Oldhuys (Oosthuizen). Ook Zwartwoude wordt nog wel eens genoemd, dat even buiten Buren moet hebben gelegen. Dank zij vondsten op het Wad en opgravingen in de duinen weten we, dat er werkelijk een dorp of gehucht geweest moet zijn. Bovendien wordt de naam "Oerd" genoemd in een document uit 1558.

Toentertijd had Ameland veel te lijden van langs het eiland varende zeerovers, die de wadden onveilig maakten (meer hierover in het boek over het Reddingswezen op Ameland). De heer van het eiland, Pieter van Cammingha, beval daarom de bewoners van de dorpen om zich te wapenen. Voor elk dorp werden de wapens die daar moesten zijn, op een lijst aangegeven. Op deze lijst komt nog de naam van Noord (of Oerd) voor. Waarschijnlijk is Oerd in de 17e eeuw ten onder gegaan. De naam leeft echter voort onder eilanders en vakantiegangers in allerlei verhalen en herinneringen. Jaarlijks trekken vele toeristen naar het natuurgebied "Het Oerd" om er te genieten van de schitterende flora en fauna. Bij de indienststelling van de nieuwe veerboten van Wagenborg Passagiersdiensten in 1985, mag één van de beide boten zich "sieren" met de naam "Oerd". Een herinnering aan het dorp, dat eens van de aardbodem verdween. Een andere, op de dorpenlijst voorkomende naam, is Swartwolde. Dit dorp of gehucht moeten gelegen hebben nabij de tegenwoordige Kooiplaats, even buiten Buren. De landerijen in deze omgeving dragen nog steeds de naam "Zwartewoude" .

Tot zover even een stukje geschiedenis.

>>>klik hier voor prentbriefkaarten 21 en 22

>>>kijk ook bij Vraag & Aanbod Ameland: oude prentbriefkaarten te koop

>>>kijk in het Dossier Prentbriefkaarten van Ameland op de Thuus-pagina voor meer oude ansichtkaarten

© Persbureau Ameland 2009, op dit artikel rust copyright.