Smaak van het Wad

BUITENPOST – Waddengroep, Visit Wadden en NHL Stenden ontwikkelen samen met ondernemers een programma ‘Waddengastronomie versterkt Werelderfgoedbeleving’, met een website die www.waddenvoedsel.nl heet. Het Waddenfonds maakt het programma mogelijk met een financiële bijdrage. Het is een project voor streekondernemers, consumenten en toeristen met minimale ecologische voetafdruk, dat het Wad als 'Bron van smaak Van gezonde voeding Van bewust leven' op de kaart gaat zetten.

Waddenvoedsel, het project 

‘Waddengastronomie versterkt Werelderfgoedbeleving’ (afgekort: ‘Waddenvoedsel’) is op 1 april 2021 gestart en loopt tot en met 2026. Het is een initiatief van Stichting Waddengroep, NHL Stenden Hogeschool en Visit Wadden. Boeren, vissers, tuinders, chef-koks, lokale horeca, toeristische experts, scholen en marketeers kunnen participeren. Gezamenlijk doel is een nieuwe ‘culinaire traditie’ opbouwen met voedsel uit de Waddenschijf van Vijf. Dit houdt in: gezonde voeding en hoogwaardige gastronomie van streekproducten uit de Waddenzee, de eilanden en het kustgebied. Waddengastronomie is ook aanleiding voor ontdekkingstochten naar natuur en landschap van het Wad als rijke voedselbron. De ‘Smaak van het Wad’ culinair en recreatief beleven – van teelt tot keukentafel – wordt zo de nieuwe trekker om bezoekers te verleiden naar het Nederlandse Waddengebied, Unesco Werelderfgoed sinds 2009, te komen! 

Actie op drie fronten

De komende vijf jaar (2021-2026) worden door Waddenvoedsel drie taken uitgevoerd:

  1. Foodroutes en online marktplaatsen ontwikkelen: Door netwerken van lokale voedselproducenten, culinaire ondernemers en detailhandel. Coördinatie: Stichting Waddengroep.
  2. Receptuur, kennisoverdracht en marktonderzoek: Nieuwe receptuurontwikkeling (deels op basis van oude recepten) door topkoks, kennisoverdracht tussen ondernemers, effectmeting van toeristische bezoekers. Coördinatie: NHL Stenden Hogeschool 
  3. Marketing en promotie van het voorgaande: Visit Wadden gaat vanaf de start van het project recepten en foodroutes bekend maken bij consumenten en toeristen, onder meer door de actie Maand van het Waddenmenu. 

Het ontwikkelproject wordt gefinancierd door de noordelijke waddenprovincies (Noord-Holland, Fryslân, Groningen) en het Waddenfonds. Centrale websites zijn www.waddenvoedsel.nl en www.visitwadden.nl. Waddenvoedsel.nl gaat over de projectorganisatie, deelnemende ondernemers en kennisoverdracht. Visitwadden.nl richt zich op de promotie van routes en receptuur in de markt. De verkoop van vers waddenvoedsel en nieuwe receptuur via online marktplaatsen van lokale ondernemers is onderdeel van het project in een later stadium. 

Wie kan meedoen? 

Alle streekondernemers – van Den Helder tot Nieuwstatenzijl in Groningen en op de Waddeneilanden – kunnen meedoen. Want Waddenvoedsel is er voor boeren, vissers, fruittelers, horeca, de vrijetijdssector, scholen, studenten, bewoners én reizigers. Centraal staat duurzaam en ecologisch verantwoord eten en drinken: door bedrijven die met minimale ecologische voetafdruk ondernemen. Streekondernemers staan garant voor de pure ‘Smaak van het Wad’. Ze produceren duurzaam en gezond voedsel. 

Boeren, vissers en fruittelers, evenals gastvrijheidsondernemers, vinden elkaar door het gezamenlijk ontwikkelen van lokale foodroutes. Bedoeld voor recreatieve kennismaking met de herkomst en productiewijze van waddenvoedsel. Stichting Waddengroep helpt bij het samenbrengen van partners en de ontwikkeling van recreatieve fiets- en wandelroutes langs boerenerf, ambachtelijk bedrijf, pluktuin, vissersboot of boerderijwinkel. Visit Wadden zorgt voor de publiekspromotie. 

Koks en culinaire kenners in lokale horeca en restaurants kunnen bijdragen of kennisnemen van nieuwe receptuur voor waddenvoedsel. Door eigen culinaire expertise in te brengen en expertise van topkoks en chef-koks uit o.a. het Dutch Cuisine netwerk. Nieuwe gastronomie wordt geïnspireerd door een veelzijdige Waddenschijf van Vijf: voedselproducten uit zee, van de eilanden en de zeeklei in het kustgebied. NHL Stenden Hogeschool organiseert binnen Waddenvoedsel de receptuurontwikkeling, kokstrainingen en openbaarmaking van nieuwe receptuur. 

Meerwaarde van het project 

Kennis over de relatie waddenvoedsel en natuur, over het gastronomisch aanbod en het brede assortiment van streekproducten wordt door Waddenvoedsel in woord en beeld uitgedragen. Bedoeld voor de lokale inwoner en voor de bezoeker van ver. Voor de ‘chef-kok’ thuis en in de horeca. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten: 

Beter aanbod: De nieuwe hoogwaardige waddengastronomie is geworteld in de samenwerking van streekeigen producenten en culinaire ondernemers. Kennis over het streekgerecht op tafel wordt gelinkt aan kennismaking met de herkomst van voedsel in de waddennatuur. Dankzij recreatief bezoek bij boeren, vissers en tuinders in het Waddenzee Werelderfgoed gebied. Dit betekent het Wad proeven en beleven: met alle zintuigen! Het Wad wordt een bron van smaak, gezonde voeding en bewust leven. Dankzij nauwe samenwerking tussen voedselproducent, toeristisch ondernemer en culinaire aanbieder in de horeca. 

Stijgende vraag: In vijf jaar ontdekken eigen inwoners en culinaire toeristen dat de Wadden in noord Nederland behalve zee en weidse vergezichten meer te bieden heeft: een geheel eigen Waddenvoedsel traditie. Je komt ook naar het Wad voor de smaakvolle gastronomie en voedselbelevingsroutes in elke regio. Dat sterkt de omzet van duurzame streekondernemers, verbonden met voedsel en gastvrijheid. Programma ‘Waddengastronomie versterkt Werelderfgoedbeleving’ www.waddenvoedsel.nl.

Ecologische voetafdruk: ‘Groen’ Waddenvoedsel is… 

Om deel te nemen aan het project is het van belang om het concept ‘Ecologische voetafdruk’ te omarmen. Dit betekent: heel bewust bezig zijn om het oppervlak aan land en water per persoon te beperken zonder dat dit ten koste gaat van de huidige levensstandaard. 

Acht kenmerken voor wie meedoet aan het project Waddenvoedsel: 

1. Waddenzee Werelderfgoed 

De kwaliteit van voedsel wordt gelinkt aan natuurwaarden van Waddenzee Werelderfgoed. Waddenvoedsel is afkomstig uit de Waddenzee, van de eilanden en het zilte klimaat van zeeklei in het kustgebied. 

2. Waddenschijf van Vijf 

Receptuur is gebaseerd op een breed voedselassortiment, seizoensgebonden en ecologisch verantwoord geproduceerd. 

Productgroepen voor de Waddenschijf van Vijf: 

  • Waddenvis, schelp- en schaaldieren 
  • Waddengroenten van zilte bodem en zeeklei 
  • Wadden(kust)aardappel 
  • Waddenvlees van rund, varken, schaap en lam 
  • Waddenfruit en vruchten 
  • Waddenbier, wijn, likeur en jenever 
  • Waddengranen voor brood en pasta 
  • Waddenbonen en andere peulvruchten 
  • Waddenzuivel met ijs, kaas, yoghurt, enz. 
  • Waddenwildpluk en wildoogst van vruchten (zonder stroperij) 

3. Voedselbeleving via routes 

Waddenfood routes zijn streekgebonden ontdekkingstochten: te voet, op de fiets, per (vissers)boot of auto. Ze worden door regionale clusters van ondernemers en streekkenners ontwikkeld. Waddenfood routes worden onderdeel van (inter-)nationale gebiedsmarketing en het aanbod van touroperators. Elk dorp en ondernemer kan eigen streekroute(s) promoten als beleving van het waddengebied. 

4. ‘Groen’ en ‘doen’: de recreatieve doelgroep 

Waddenvoedsel mikt op de ‘groene toerist of inwoner’. Zij streven naar een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk d.m.v. hun leefstijl en geven de voorkeur aan lokaal geteeld, biologisch en seizoensgebonden eten. Ook vanwege de versheid, smaakkwaliteit en het authentieke verhaal erachter. De groene gast steekt zelf ook graag de handen uit de mouwen, eventueel tegen betaling. Bijvoorbeeld door met een gids mosselen/oesters te rapen op het wad, wad excursies op een vissersboot, boerderijbezoek, werken in de natuur, houtwallen herstellen en bomen snoeien. En last but not least: het meenemen van eigen afval! 

5. Nep versus echt 

Bij ‘nep’ komt een voedselproduct niet uit het waddengebied maar lift mee op de marktpositionering als ‘waddenproduct’. Anders gezegd: er staat van alles op het etiket, maar feitelijk is het geen resultaat van duurzame productie of authentieke waddengastronomie. 

6. Samenwerking Waddenondernemers 

Samenwerken bij de ontwikkeling van foodroutes en receptuur sterkt ondernemersnetwerken, verbonden met Waddenzee Werelderfgoed. Het komt de leefbaarheid in de regio ten goede. Een verdienmodel op deze basis is duurzame economische ontwikkeling: wonen, werken en recreëren in een gebied, zonder uitputting van de bodem en de zee. Collegiale netwerken stimuleren een gedeelde regiovisie van streekondernemers en hun ambassadeursfunctie voor waddengastronomie. Het streefdoel in 2026 is een voedselketennetwerk van ca. driehonderd bedrijven/participanten. 

7. Waddennatuur & culinaire cultuur 

Waddenzee Werelderfgoed is een uniek ecosysteem verbonden met de getijdenwerking van eb en vloed. De zeeklei en kwelders zijn vruchtbaar door bodemmineralen als voedingsstof voor gewassen. Duinzand op de eilanden levert unieke bessen en vruchten op. Een wadden ‘eetcultuur’ op basis van de Waddenschijf van Vijf, verbindt regio’s door streekgebonden toppers. Denk aan kweldervlees van runderen en lammeren, zuivel, honing, vissoorten, zilte groente, cranberry’s en duindoorn. Belevingsroutes met streekeigen producten en lokaal gastheerschap spreken alle zintuigen aan. De verbinding van voedsel, natuur en streekcultuur geeft nieuwe meerwaarde aan recreatief verblijf. 

8. Korte keten economie 

Korte ketens zijn economisch duurzaam door een zo kort mogelijke afstand tussen consument en producent. Voor versheid en smaakkwaliteit is dat van grote waarde. Minder tussenhandel betekent een betere prijs voor producent en consument en reduceert de CO2 uitstoot. Korte ketens in het waddengebied zijn mogelijk dankzij afzet via lokale supermarkten, boerderijwinkels en kraampjes langs de weg. Digitale marktplaatsen van lokale detaillisten bieden een nieuw bestel- en informatiemedium tussen consument en producent. Een breed assortiment waddenvoedsel is dichtbij beschikbaar voor de waddenconsument. 

Oproep aan streekondernemers 

Waddenvoedsel zorgt voor nieuwe Smaak van het Wad! Meedoen stellen we erg op prijs om dit waar te maken. Neem contact op met de regiocoördinatoren van Stichting Waddengroep: 

  • Annette Ruitenburg, coördinator Texel en Noord-Holland, T: 06 25 08 10 83, E: annette.van.ruitenburg@waddenvoedsel.nl 
  • Henk Pilat, coördinator Fryslân, Vlieland, Terschelling en Ameland, T: 06 54 34 16 10, E: henk.pilat@waddenvoedsel.nl 
  • Rens Kalsbeek, coördinator Groningen, Lauwersmeergebied en Schiermonnikoog, T: 06 21 21 74 40, E: rens.kalsbeek@waddenvoedsel.nl 
  • Stichting Waddengroep, secretariaat, T: 0511 54 25 25, E: info@waddenvoedsel.nl 

Het Waddenfonds maakt het programma ‘Waddengastronomie versterkt Werelderfgoedbeleving’ mogelijk met een financiële bijdrage. De provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen cofinancieren het project en ook de organisaties zelf leveren een bijdrage.

Jeanet de Jong
Jeanet de Jong

Jeanet de Jong stopt op 31 augustus 2023 met haar Persbureau Ameland. De nieuwsvoorziening wordt onder dezelfde naam, met een ander logo en andere opmaak als nieuwsblog voortgezet door een externe partij. De mailadressen gekoppeld aan de website verdwijnen.

Artikelen: 18280

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *