Schoolkinderen (her)ontdekken eendenkooien 

KOOIPLAATS – Bijna 300 kinderen gaan dit voorjaar met hun klas op excursie naar een eendenkooi in het Noorden. De excursies zijn onderdeel van het nieuwe lesprogramma ‘Eendenkooi’ voor groepen 7 en 8. Het lespakket is ontwikkeld na een grootschalig herstelproject van eendenkooien langs de waddenkust. 

Iedereen kent de uitdrukkingen ‘de pijp uit gaan’ en ‘achter de schermen werken’. Maar minder bekend is dat ze verwijzen naar het werk van een kooiker, in een eendenkooi; een landschapselement dat net zo onbekend is. En dat is niet zo gek; eendenkooien liggen verscholen in het landschap achter een rij bomen en er heerst al eeuwenlang rust en stilte door het afpalingsrecht. 

Eendenkooien typisch voor kustgebied 

Eendenkooien komen in heel Nederland voor, maar vooral in de kustprovincies en het rivierengebied. Ooit waren er 142 eendenkooien langs de waddenkust, nu zijn er nog maar dertig. Stichting Erfgoed & Publiek heeft een lesprogramma ontwikkeld waarmee leerlingen deze ‘verborgen parels’ kunnen (her)ontdekken. 

Gratis en universeel 

Het lesprogramma bestaat, naast een excursie, uit kant-en-klare lessen in de klas waarvoor onder meer een leskist en video’s beschikbaar zijn. “Het programma is gratis en is universeel voor elke eendenkooi. Daarmee hopen we dat ook de rest van Nederland eendenkooien herontdekt en leert waarderen”, aldus Jeltje Kobes van Stichting Erfgoed & Publiek. “En natuurlijk wordt voor de kinderen een uitzondering gemaakt op de stilte van het afpalingsrecht.” 

Eendenkooien eeuwenoud 

Al sinds de middeleeuwen zijn er eendenkooien langs de waddenkust. Aangelegd voor het vangen van eenden voor consumptie of handel. Veel eenden gingen naar luxe restaurants in Londen en Parijs. Daar wilde men goed betalen voor ‘eendenvlees zonder lood’. Inmiddels hebben veel eendenkooien geen vangende functie meer en zijn ze, door hun geïsoleerde status, bijzondere stukjes natuur geworden. 

Kongsi 

Lesprogramma Eendenkooi is ontwikkeld in opdracht van zes groene organisaties, de kooikersvereniging en provincies Friesland, Noord-Holland en Groningen. Om de laatste kooien voor het waddengebied te behouden, sloten zij een verbond: de Kongsi van de eendenkooi. De Kongsi herstelde in totaal 24 eendenkooien, die daarmee hun kooi- en afpalingsrecht behielden.  Lesprogramma Eendenkooi is te boeken op www.erfgoed-onderwijs.frl/eendenkooi. 

Ameland

In het filmpje figureert Bernard Kostwinner. Namens de Amelander Musea geven Kostwinner en zijn collega's wekelijks rondleidingen in de eendenkooi op Ameland. Op de Kooiplaats is de Nassaukooi te vinden. Lees hier over de Eendenkooi excusies.