Meervalkwekerij en Waddengoud

BUREN – De vlag van het Amelands product wappert in alle vier de dorpen. Geel met blauw, de kleuren van het eiland, met daarin een witte ovaal met het rood-wit van de vuurtoren. De vlag hangt in Buren bij de meervalkwekerij, in Nes bij De Jong vanwege het roggebrood, in Ballum bij de piepers van Nagtegaal, nabij Hollum aan de Lombokweg bij de schapenmelkerij en aan de Pietje Miedeweg bij de Kaasboerderij. Bedrijven die het keurmerk “Amelands product” hebben verdiend mogen de bijbehorende vlag laten zien.

Stichting Waddengroep

De Stichting Waddengroep beheert naast het regionale keurmerk Waddengoud ' Amelands Product' en 'Echt Schiermonnikooger Product'.

Als licentiehouder van het keurmerk 'erkend streekproduct' zet de Waddengroep zich in voor de erkenning van producten in heel het Waddengebied.

De Stichting Waddengroep is een onafhankelijke organisatie voor de stimulering en ontwikkeling van streekeigen producten en de regionale economie in het Waddengebied. Dit doet zij onder meer door de ontwikkeling van nieuwe producten en de stimulering van de teelt van specifieke streekgebonden gewassen. Een goed voorbeeld hiervan is de introductie van de teelt van de oorspronkelijk in het wild voorkomende duindoorn en andere bessensoorten in het Waddengebied. In de supermarkten op het eiland is duindoornsiroop in het schap met de Waddenproducten te vinden.

In samenwerking met Texelse Milieuvriendelijke Natuurproducten (TMNP) zijn deze producten in de markt gezet onder de handelsnaam "Waddenproducten".

Waddengoud garandeert de herkomst van de grondstoffen uit de Waddenstreek; de verwerking in de regio en de duurzame productiewijze. Ze volgen de criteria van Streekeigen Producten Nederland, die landelijk door het Ministerie van Landbouw zijn erkend. Deze criteria zijn: regionale herkomst en verwerking, duurzame productiewijze en onafhankelijke controle. De Texelse lamsvlees kroket, of de garnalenkroket, klompen, Waddenzuivel, bessensappen, duindoornsiropen, schapenmelkijs, zeegroenten. Gebonden aan strenge criteria en gecontroleerd wordt het aangeboden als waddengoud.

Amelander Meervalkwekerij

In Buren is de Amelander Meervalkwekerij van de broers Martin en Peter Metz gevestigd. Sinds 1994 wordt daar de Afrikaanse meerval gekweekt. Er bestaat ook een Europese meerval maar die wordt niet gekweekt. Hij laat zich niet kweken en het mag ook niet. Het is een beschermde soort. Bovendien zou die veel te groot zijn om te kweken in de bakken van Buren. Een Europese meerval kan wel drie meter groot worden. De gebroeders kweken de Afrikaanse meerval op tot anderhalve kilo. De vis kan veel zwaarder worden. Hij kan uitgroeien tot 1.35 meter. In Buren gebeurt dat alleen als een ondeugend exemplaar zich verstopt in de hoeken van de bak.

Stressgevoelig

Het kweken gebeurt in een recirculatiesysteem. Het water wordt continu rondgepompt door een grove filter en een biotoren. Het water, dat uit een eigen bron wordt opgepompt, wordt gezuiverd zonder dat er chemie aan te pas komt.

De vis komt zo klein als een garnaal aan op het bedrijf. Ze verblijft twee maanden in een bassin. Na deze periode worden ze op de groei geselecteerd. Bij een tweede selectie wordt de vis bestemd voor de rook of voor de filet in aparte bassins geplaatst.

De meerval is een stressgevoelige vis. Toch worden er rondleidingen gegeven. Voorheen, op de oude locatie in het dorp, kon dat niet. De vis werd er gestoord van. Nu zijn de faciliteiten dusdanig dat er rondleidingen kunnen worden gegeven. En daar wordt veelvuldig gebruik van gemaakt. Peter Metz is degene die het verhaal doet. Martin staat in de winkel waar de diverse soorten meerval worden verkocht. Gerookt, vers, gefileerd.

Broeders grap

De broers zijn ermee begonnen als een grap. In containers in een schuurtje. De Afrikaanse meerval heeft warmte nodig. De temperatuur en het vocht deden het schuurtje binnen de kortste keren rotten. Daarna verhuisden de kwekerij naar een schuur in het dorp. De kwekerij werd een succes. Weliswaar voeren de broers het bedrijf nog steeds uit naast hun banen bij het Waterschap (Peter) en Arriva (Martin), toch kwam er een punt waarop een belangrijke beslissing moest worden genomen. Gaan we professioneel door of stoppen we ermee. Voor louter hobbywerk was het bedrijf al te ver doorgegroeid. Buiten het dorp Buren werd een nieuw pand gebouwd waarin de kwekerij is geplaatst. De broers hebben sinds die tijd ook de verwerking in eigen hand. Het fileren en roken en vacuüm trekken gebeurt in Buren. Vishandel Metz is een grote klant van de broers. De Vishandel verkoopt de meerval in de eigen winkels en levert tevens aan restaurants.

Luchthappen

In de kwekerij staan bakken vol met water en daarin spartelen de meervallen. Hun sprieten steken veelvuldig boven het water uit. In elke bak zwemmen ongeveer duizend vissen. In het hoogseizoen zijn dat er wat meer. Ongeveer elfhonderd tot dertienhonderd stuks.

Vlak voor de aflevering komt de vis in een apart bassin. Daarvoor worden ze eerst op grootte geselecteerd. Een van de bakken wordt van onderen geopend en de vissen belanden al spartelend op de grond. Meervallen hebben zowel kieuwen als longblaasjes. De vis stikt  niet als hij op het droge verblijft. Hij kan dat goed overleven. Nadat de dikste exemplaren zijn uitgezocht belanden deze in een aparte bak. Vier dagen wordt deze voortdurend voorzien van vers water. De vis krijgt dan geen voer, waardoor hij zijn vet gebruikt. Dat komt de smaak ten goede. Zo ontstaat er een kwaliteitsproduct.

Restaurant Amjaad in Buren is een van de restaurants die Meerval op het menu heeft staan. Amjaad presenteert van harte het Amelands product, waaronder de meerval.