Margreet Smit over garnalen kruien: ‘zelf je eten uit de natuur halen is prachtig’

Margreet Smit (27) is geboren en getogen Amelander en kleuterjuf bij OBS De Schakel. Het garnalen kruien werd haar met de paplepel ingegoten. ‘Toen ik nog een klein meisje was, gingen we in het najaar altijd met het gezin garnalen kruien aan de Wadkant, vaak met opa en oma erbij. Mijn vader in zijn waadpak met een net door het water, en wij op het strand met emmers, handdoeken en vuilniszakken. De krui werd geleegd en wat groot genoeg was ging in de emmer, de bijvangst ging terug het water in.’

Je leert wat er in de zee leeft

Het garnalen kruien is volgens Margreet meer dan een leuke activiteit; het is een ervaring waarin de natuur centraal staat. ‘Garnalen kruien is heel leerzaam. Als kind zag ik wat er allemaal in de zee leeft. Krabbetjes, platvissen, zeewier—alles komt voorbij. Platvisjes legden we voorzichtig terug in het water. Het garnalen pellen daarna was altijd een heel werk. Mijn moeder en oma deden dat razendsnel, terwijl het voor ons soms een heel gepruts was.’
Die verbondenheid met de natuur en de zee is op het eiland heel natuurlijk volgens Margreet. ‘De kleuters in mijn klas leren automatisch over dingen als eb en vloed en waar je voedsel vandaan komt. Het verschil met het leven in een stad is behoorlijk groot. Ik vond het tijdens mijn studie in Zwolle ook erg moeilijk om te wennen, werd vaak bijna aangereden omdat ik al het verkeer niet gewend was en voelde mij opgesloten tussen al die gebouwen.’

De samenwerking met een paard is schitterend

Margreet heeft het kruien inmiddels van haar vader overgenomen en zelf een waadpak gekocht. Niet lang geleden voegde Margreet een bijzondere dimensie toe aan het garnalen kruien. Geïnspireerd door een filmpje van kruiende boerenpaarden in Zeeuws Vlaanderen, besloot ze dat zelf ook te proberen.
‘Ik rijd al jaren op boerenpaarden hier op het eiland. Ze zijn gewend aan het strand en de zee, want het zijn dezelfde paarden die de paardenreddingboot trekken. Deze paarden willen graag werken. De beste vriend van mijn vader is zeeman. Hij hielp me met het juiste materiaal. Het net bevestigden we aan klosjes aan het tuig en zo trekt het paard door de geul terwijl ik erop zit. Dat werkt perfect.’

Volgens Margreet is deze aanpak niet alleen efficiënt, maar ook bijzonder. ‘De samenwerking met zo’n paard is prachtig. Het trekt bekijks; niemand anders doet het zoals ik, vanaf de rug van het paard. Vaak zie je mensen met een wagen of lange leidsels, maar ik zit er zonder zadel op. Dat maakt het echt uniek.’

Het tij en het weer bepalen

Garnalen kruien is geen kwestie van zomaar het strand op gaan. ‘Je bent volledig onderhevig aan het tij,’ legt Margreet uit. ‘Het moet een uur voor laagwater gebeuren, dan vang je de meeste garnalen. Ook het weer speelt een rol; bij slecht weer is het echt afzien en dan laten de garnalen zich ook slecht vangen. Maar als alles samenvalt—het juiste tij, lekker weer—dan is het fantastisch.’

Op eigen kracht

Margreet vindt het mooi dat garnalen kruien op het wad alleen handmatig mag. ‘Het is niet voor niets UNESCO-werelderfgoed. Hier mag je niet met een trekker of andere machines kruien. Je moet het op eigen kracht doen, of met paardenkracht. Dat geeft het extra charme.’

Voor Margreet is garnalen kruien een unieke manier om de natuur te ervaren en tegelijk iets tastbaars mee naar huis te nemen. ‘Het is prachtig dat je zelf je eten uit de natuur kan halen. Bij de visboer betaal je er een godsvermogen voor, maar hier werk je er zelf voor. Dat maakt het zoveel waardevoller.’