Kunstmaand voorbij

Achter de vuurtoren staan de Wetterhuskes van Wia Stegeman. Het is de laatste dag van de kunstmaand, zondag 27 november. Het is windstil. Zelf de touwtjes aan de zakjes water laten nauwelijks beweging zien. We hebben de Wetterhuskes bekeken op de openingsdag, met mooi weer en de schittering van de zon in het water en we waren er in de regen en met een donkere lucht. Wia Stegemans Wetterhuskes is ons favoriete kunstwerk van de Kunstmaand 2005. De drie tijdelijke huisjes refereren aan de verdronken dorpen Blieke en Sier. De zakjes volgen de lijnen van de duinen. De wind en de zon laten hun invloed gelden op de constructie, zoals wind en golven de dorpen hebben verzwolgen. Het bouwwerk lijkt fragiel, maar is stevig. Het heeft de kunstmaand in ieder geval goed doorstaan. Een enkel zakje is lek, de draadjes in elkaar gedraaid. Het kunstwerk staat als een huis in de duinen. Morgen komt Wia. Zij zal de installatie afbreken.”Wat zou ik hier graag wonen”, laat Wia weten. Maar het is uit met de pret. Volgend jaar een nieuwe kunstmaand.
De Kunstmaand maakt steeds meer los. Grote stukken in de krant over de wereldprimeur op Ameland. Martien Groeneveld met zijn aardtonofoon heeft veel publiciteit gescoord. Omrop Fryslân TV filmt de openingsdag en het openingsconcert van Greetje Bijma en zendt diverse reportages uit. Omrop Fryslân radio komt de dag voor de opening met een rechtstreekse uitzending vanuit De Klimop in Nes. In een hoek van het café had de Omrop een tafel omgetoverd tot kleine studio. Presentatrice van het cultuur programma De Koperen Tún, Karen Bies, installeert zich daar. Ze ontvangt haar gasten: Pieter Smit, Tineke Hemminga, Gijs de Jong. Op locatie maken ze reportages over Klaas Nobel, Esther Nagtegaal, Mariëlle Buckinx, Barbara Hofker en Timo Mank.
Pieter Smit, directeur van de Amelander VVV, vertelt dat de Kunstmaand commissie laat onderzoeken wat de economische effecten van de Kunstmaand zijn. “het levert zo’n 2500 tot 3000 mensen op die komen voor de kunst. De weekenden worden drukker. Tien jaar geleden was november een dode maand.”
Twee dagen voor de opening van de kunstmaand wordt bekend dat burgemeester Paul Verhoeven Ameland gaat verlaten. Smit: “De burgemeester zit in de Kunstmaand commissie. Hij is een voorvechter van kunst op het eiland. Hopelijk houdt de nieuwe burgemeester ook van kunst.”
Wethouder Tineke Hemminga vertrouwt Karen Bies en alle luisteraars toe dat wat haar betreft Ameland het hele jaar rond verbonden mag worden met kunst. “Ameland is kunstminded. Neem bijvoorbeeld het gemeentehuis. Daar wordt het hele jaar rond geëxposeerd.” Hemminga denkt dat zeker 75% tot 80% van de Amelander bevolking de Kunstmaand een warm hart toedraagt. Hemminga bedoelt niet dat het op Ameland het hele jaar rond Kunstmaand moet zijn. “Veel groter dan nu moet het niet worden.”
De volgende gast aan de tafel van Karen Bies is Gijs de Jong. Hij vertelt dat de Kunstmaand is uitgegroeid tot een compleet cultureel festival voor oog en oor. De Jong zingt in vocaal ensemble Vocalis en zit in de werkgroep Podiumkunsten. De werkgroep heeft Nynke Laverman weten te contracteren. Laverman die met haar fado’s in het Fries past bij het thema van de kunstmaand: ‘Al dwalend’. De overeenkomst tussen fado en Al dwalend is te vinden in Slauerhoff, de dichter die al dwalend de wereldzeeën bevoer en wiens gedichten als fado’s zijn gezongen door zowel Christina Branco als Nynke Laverman. De werkgroep Podiumkunsten weet naast Laverman Greetje Bijma naar Ameland te halen. Beide zangeressen vullen de grote kerk van Hollum, met publiek en met hun klanken. De N.H. kerk in Hollum is een sfeervolle ambiance voor dergelijke concerten.
Collega van Karen Bies, Bote Jellema, maakt op locatie een reportage over Mariëlle Buckinx en haar kunstwerken van strandvondsten. Buckinx exposeert in Hotel De Jong in Nes. Haar mooiste werk vindt ze een garnaal van ongeveer een meter lang. De kern bestaat uit een rol die ze op het strand gevonden heeft. De oogjes zijn lampjes uit een oude schakelkast. Buckinx is een jutter. “Ik sla het thuis op en gebruik het later, misschien.” Ze zit in de kunstwerkgroep en helpt met de opbouw van de exposities. Ze woont nu 6 jaar op het eiland en staat op de Burgemeester Walda School voor de klas. “Mensen die niet zoveel met kunst hebben, gaan de exposities steeds vaker bezoeken. Mijn leerlingen komen ook kijken.”
De negende kunstmaand doet vooruitblikken naar de tiende, volgend jaar. De ambities worden groter, het gebied waaruit kunstenaars worden uitgenodigd om op Ameland te exposeren wordt ruimer. “Wat Oerol is voor Terschelling, Kamerconcerten voor Schiermonnikoog, wil de Kunstmaand voor Ameland zijn”, zegt Pieter Smit. Volgend jaar gaan er ook Zweden meedoen aan de Kunstmand. Het landschap van Ameland is het decor waardoor Nederlandse, Duitse en Scandinavische kunstenaars zich laten inspireren. De kunstmaand wil meerdere kunstuitingen omarmen. Beeldende kunst, theatrale uitingen, muzikale uitspattingen, video kunst, installaties en landart. De groeiende kunstmaand laat tegelijkertijd de beperkingen zien. “Wat kunnen we nog aan”, verzucht Smit. “We stoppen er veel tijd en geld in.” Het organisatiecomité denkt aan professionalisering. Tot nu toe lag de organisatie grotendeels bij vrijwilligers. “Misschien moeten we toe naar een vaste kracht voor halve dagen.”