Boek ‘Ameland’ van Oense Straatsma weer in de winkel 

BALLUM – Verrassende inkijkjes in geschiedenis van Ameland. Dat is de ondertitel van een nieuw boek dat in het najaar van 2015 uitkwam. Het is geschreven door oud-huisarts en amateur-historicus Oense Straatsme en heet 'Ameland'.

Het boek was uitverkocht en is sinds kort weer te koop. De Ouwe Pôlle besloot tot een herdruk omdat er in de boekhandels op Ameland en in de musea op het eiland nog steeds naar wordt gevraagd. Het boek biedt op 379 pagina's een caleidoscopisch overzicht van de geschiedenis van Ameland. Met documenten, foto's, statistieken, waarvan vele in kleur, leidt de auteur de lezer terug in de geschiedenis van Ameland. 

Bij zijn afscheid als bestuurslid van de cultuurhistorische stichting De Ouwe Pôlle presenteerde Straatsma begin november zijn nieuwste boek 'De Boerenstanden op Oost-Ameland in de 19e en 20 ste eeuw'. In documenten en toelichtingen geeft dat boek de ontwikkeling weer van het boerenbedrijf in Buren-Nes en het oostelijk deel van het eiland. Dit boek kost € 24,95. Het boek 'Ameland' is te koop voor 32,50 euro.

Ameland

Waarom schoof vroeger de pastoor aan bij vergaderingen van de katholieke boeren in Buren? En waarom vonden Hollumer jongens het helemaal niet erg om op zolder tussen gedroogde plakken mest (toe’t) te slapen? Ook al zaten die ’vol met levendig goëd’ en liepen ze er vlooienbeten van op. In zijn nieuwe boek geeft Straatsma antwoord op die vragen. Belangstellenden kunnen nu al – met korting – een boek reserveren. Het boek wordt uitgegeven door de stichting De ouwe Pôlle.

'Ameland' getuigt van Straatsma’s diepgaande kennis over hoe Ameland veranderde van een uit de zee opgewelde zandbult tot een gemeenschap met eigen regels en gebruiken. De eerste bewoners van het nauwelijks begroeide eiland moesten rond 650 na Christus vechten om te kunnen overleven. Dat is eeuwenlang zo gebleven. Oense Straatsma laat aan de hand van geschreven bronnen zien hoe ze dat deden. In hun voortdurende gevecht met de zee en de natuur, met de machthebbers aan de wal én op het eiland, droogte en overstromingen trotserend, ontwikkelden de Amelanders eigen gebruiken en regels. Sommige daarvan gelden nog steeds.

De geschiedenis van Ameland kan niet los worden gezien van die van de gebieden aan de andere kant van de zee. Monniken oefenden er hun invloed uit, er waren bestuurlijke banden, maar altijd probeerden de Amelanders waar mogelijk hun zelfstandigheid te bewaren.

Akkerbouw en veehouderij

Ameland kende dankzij de zeevaart periodes van relatieve welvaart. Maar de belangrijkste bron van een vaak karig bestaan was de akkerbouw en veehouderij. Altijd kleinschalig en om iedereen dezelfde rechten te geven ontstonden er eigen regels over de indeling en het gebruik van het land.

In zijn bronnenonderzoek stuitte de auteur op verrassende feiten. Zo laat hij aan de hand van hoogtekaarten zien hoe de eilanders de veiligste woonplekken zochten en vonden. Uit de 19e en 20ste eeuw zijn er bronnen met meer persoonlijke gegevens. Zo legt Straatsma uit waarom in 1883 Jacob Former voor het ’uitjagen van een beest uit de duinen’ met 7 gulden werd beloond en een opzichter voor het maken van een tekening en bestek voor een zeedijk slechts 25 gulden kreeg.