Amelander Kunstenaar Valta: ‘Ik wil de schoonheid van het alledaagse vangen’

Foto: Schilderij van Valta dat werd genomineerd voor Painting of the Year.

Ameland oefent een bijzondere aantrekkingskracht uit op mensen. Dat het eiland veel kunstenaars trekt is dan ook niet zo gek. De kenmerkende geur van het Wad, de uitgestrekte stranden waar je verstilling kunt vinden, de lichtinval op het water en de afwisselende natuurgebieden zijn een bron van inspiratie. De Amelander Kunstenaars leggen de magie van het eiland vast in schilderijen, sculpturen en fotografie.

De komende periode gaan we met verschillende Amelander kunstenaars in gesprek. De tweede kunstenaar die we spreken in deze reeks is Valta (52). 

‘Samen met mijn partner en hond woon ik inmiddels alweer acht jaar op Ameland. Dat is heel wat anders dan onze vorige woonplaats, Utrecht, en mijn geboorteland, Siberië. We werden verliefd op de Nederlandse kust, de natuur, de rust en ruimte. Ameland biedt dit allemaal.
Voorheen kwamen we hier vaak op vakanties, maar van de een op de andere dag besloten we dat we hier heel graag wilden wonen. Het is een voorrecht en geluk dat het ons gelukt is en wij hebben er geen seconde spijt van. Sinds we hier wonen weten we pas echt wat een enorm vriendelijke en lieve mensen hier wonen. We hebben veel vrienden gemaakt en voelen ons hier helemaal thuis.’

YouTube is een schatkist

‘We wonen in een klein, oud Amelander huisje in Hollum. Boven heb ik in een kamer een atelier gemaakt, daar staat een grote en kleine ezel en daar zit ik vaak hele dagen te schilderen. Tekenen en schilderen doe ik al zo lang ik mij kan herinneren. Onlangs vond ik nog mijn kindertekeningen terug, dat was heel grappig om te zien. Want inmiddels ben ik professioneel kunstenaar. Naast een parttime baan besteed ik het grootste deel van mijn tijd aan het maken van kunst. Mijn schoonzus, die schilderes is, heeft mij daarin gestimuleerd. Zij zag mijn tekeningen en gaf mij letterlijk een kwast en doek in handen, want zij vond dat ik iets met verf moest proberen.
Ik word vooral getrokken door een klassieke benadering van kunst en maak voornamelijk stillevens en landschappen. Het is ook die klassieke en realistische stijl die ik het meest bewonder in meesters uit de 19^e en begin 20^e eeuw, zoals John Singer Sargent, Joaquin Sorolla of Ilja Repin. Maar ook hedendaagse schilders zoals onze eigen meester Henk Helmantel vind ik heel inspirerend.
Voor mij is het heel belangrijk om musea te bezoeken en werken van anderen te bekijken. Dat werkt heel enorm inspirerend en is heel leerzaam. Het is moeilijk om een schilderij zo realistisch mogelijk te maken. Die klassieke stijl is voor mij dan ook een uitdaging. Ik verdiep me er graag in hoe de grote meesters het deden. Wat was hun proces, hoe is het ze gelukt om zoiets te maken?
Het schilderen heb ik mijzelf aangeleerd. Ik vind het ook belangrijk om te blijven leren en ontwikkelen. Daarom lees ik heel veel boeken en kijk ik veel video’s op YouTube. Dat is echt een schatkist, want je kan er zoveel leren. Er zijn verschillende meesters die daar les geven of uitleg geven over hoe zij werken.’

Handen vertellen een verhaal

‘Als ik aan een nieuw schilderij ga beginnen, maak ik eerst een voorschets. Dan heb ik een bepaald idee in mijn hoofd en ga ik de compositie bepalen. Of ik maak een bepaalde setting, als ik een stilleven wil maken bijvoorbeeld. Dan maak ik daar vervolgens heel veel foto’s van.
Daaruit kies ik een foto met de juiste belichting en compositie. En daarmee ga ik aan de slag op doek of paneel.
Ik werk met olieverf en ik begin dan met de onderschildering. Omdat ik ongeduldig ben en snel resultaat wil zien, werk ik Alla Prima, oftewel nat-in-nat. Het moet dan in een keer afgemaakt worden. Daarna moet je overigens wel geduld hebben, want met olieverf moet je schilderij een jaar drogen voordat je het kunt vernissen, zodat ‘t het beste tot zijn recht komt.
Ik vind het interessant om in series te werken. De laatste tijd ben ik bezig geweest met interieurs. Daarvoor gaan we komende week op een soort onderzoekreis, waarbij we oude huizen en kastelen bezoeken. Ik ben dan echter niet op zoek naar de pracht en praal. Dat is al zoveel vastgelegd. Ik wil juist de weggestopte plekken vastleggen, zoals de werkkamers en de keukens. Ik vind het daarbij belangrijk om het historisch correct vast te leggen, zodat een stukje uit die tijd bewaard blijft.’

‘Voor de interieurserie was ik bezig met een serie stillevens en een serie van handen. Die worden nu geëxposeerd in Hilvarenbeek. Handen schilderen is erg moeilijk. Dan vind ik het juist  een uitdaging om te kijken of het me lukt of niet. Ik had vroeger al een fascinatie voor handen. Bij het werk van de grote meesters kijk ik dan ook als eerst naar de handen.
Menselijke handen zijn echt een communicatiemiddel. Als je een portret maakt kun je emoties door het gezicht laten uitdrukken, maar ik vind dat je met handen nog veel meer kunt vertellen. Gebarentaal is immers niet voor niets met de handen. Als je mijn schilderijen van handen ziet, wil ik dat je gelijk ook ziet waar het over gaat, welk gevoel erin zit. Terwijl er alleen maar handen op staan.’

Een schitterende sinaasappel

‘Ik ben heel blij dat ik in contact ben gekomen met de Amelander Kunstenaars. De exposities zijn een geweldige mogelijkheid om werk te tonen. Ik vind het ook een hele fijne groep en vind het uniek wat ze allemaal voor elkaar hebben gekregen en hoe lang de groep al bestaat.
Tijdens de Amelander Kunstmaand exposeren de Amelander Kunstenaars ook en die expositie wordt altijd ontzettend goed bezocht. Het zou mooi zijn als de Kunstmaand een nog groter begrip wordt. Dat het net zo bekend wordt als Oerol.
Ik ben bij de Amelander Kunstenaars terechtgekomen nadat onze buren in Hollum mijn kunst zagen en mij adviseerden om contact op te nemen met Gonneke Braakman. Ik vond dat toen heel spannend en heb er nog wel een jaar over nagedacht voordat ik een mailtje durfde te sturen.’

‘Het eiland zelf speelt zeker een rol in mijn werk. De natuur van Ameland is voor iedereen zo inspirerend. Dat geldt voor de meeste Amelander kunstenaars. Als ik een landschap maak, dan is het een Amelands landschap. Ook maak ik wel schilderijen van Amelander huizen in opdracht. En recentelijk heb ik een serie gemaakt van landschappen met Amelander schapen. Vooral de luchten zijn hier heel interessant. Als ik hier in de ochtend of avond uit het raam kijk, zie ik al die daken van Hollum waar het ochtend- of avondlicht prachtig op valt. Van een van de meesters leerde ik ooit: “schilders schilderen geen objecten, maar het effect van het licht op objecten”. Toen ik dat doorhad vond ik het schilderen ineens heel makkelijk. Op Ameland is het licht niet vervuild door kunstlicht, wat voor een mooier effect zorgt.
Ik raak geïnspireerd door de natuur, maar ook door hele kleine dingen die ik opeens zie. Zoals een sinaasappel die op de keukentafel ligt en waar de ochtendzon op valt, waardoor de sinaasappel op een bepaalde manier gaat schijnen en schitteren. Daar word ik dan heel blij van en dan wil ik dat vastleggen. Zo heb ik honderden foto’s van kleine, simpele dingen,die ik ooit misschien nog wil schilderen.’

Mensen blij maken

‘Kunst kan zoveel verschillende aspecten omvatten: er is activistische kunst, kunst om problemen aan de kaart te stellen, of een verhaal te vertellen, maar mijn kunst is vooral bedoeld om de schoonheid van het alledaagse te vangen en versterken. Het doel daarvan is om mensen daarmee blij te maken, die het ook mooi vinden en ervan kunnen genieten. Iets moois te creëren waar je constant naar kunt kijken. Als het om een historisch interieur gaat dan is het ook een referentiekader. Een historisch document, waardoor mensen weten hoe iets er driehonderd jaar geleden uitzag. Dat kan natuurlijk ook met een foto, maar schilderkunst maakt het vaak toch poëtischer.’

‘Ik hoop dat ik aan het begin sta van een carrière waarbij ik nog meer mag exposeren. De Amelander Kunstenaars mogen op Ameland exposeren en werken samen met de Amelander musea. Dat is uniek en daarmee voel ik mij bevoorrecht.
Ook organiseer ik zelf dit jaar voor de derde keer een driedaagse expositie in Hollum waarbij ik een bekende kunstenaar en een nog onbekende kunstenaar vraag om samen met mij te exposeren. Het mooie van exposeren is dat het ook weer mogelijkheden geeft. De ene expositie kan tot de volgende leiden. Zo mocht ik vorig jaar ook in Utrecht exposeren. En in Roermond, omdat een van mijn handen schilderijen een nominatie voor Painting of the year ontving. Naar aanleiding van die expositie werd ik uitgenodigd voor de huidige expositie in Brabant.
Het is prachtig als dat zo door gaat. En het is mooi als je schilderijen verkocht worden, maar dat is niet het doel op zich. Je wilt vooral je werk zo veel mogelijk laten zien.
De samenwerking met de Amelander Kunstenaars is daarin heel belangrijk. Tijdens de corona periode vroeg Gonneke mij of ik niet een online expositie kon maken zodat ons werk toch zichtbaar kon zijn voor mensen. Toen heb ik een permanente website voor de Amelander Kunstenaars gemaakt en dat bleek een succes te zijn. De website wordt druk bezocht. Je kunt daar alle exposities die geweest zijn blijven bekijken en je kunt er online kunst kopen. Het is bovendien belangrijk voor kunstenaars die geen eigen website hebben. Zo kunnen ze hun werk toch laten zien, als iemand daar naar vraagt.’

De volgende expositie van de Amelander Kunstenaars is Zomer Vol Kunst en staat gepland van 1 juli tot en met medio oktober, wanneer Het Amelander Cultuurmuseum het kerkplein in Nes weer open gaat voor bezoekers. Ook tijdens deze expositie zijn er kunstenaars aanwezig om te vertellen over hun werk. 

www.amelanderkunstenaars.nl