Aan de overkant – Neja Kossen: ‘Ik ben mijn moeder nog steeds dankbaar’

(Kopfoto: Neja met oma Neeke Kossen en oud tante Aafke)

Amelander blijf je altijd: of je nou al je hele leven op het eiland woont of ergens anders op de aardbol bent neergestreken. In de nieuwe rubriek ‘Aan de overkant’, spreken we Amelanders die niet meer op het eiland wonen. Het spits wordt afgebeten door Neja Kossen.

Waar ben je geboren?
Ik ben geboren op 28 augustus 1954 in Hollum, aan de Oosterlaan. Het huisje waar ik ter wereld kwam, bestaat helaas niet meer — het is inmiddels afgebroken.

Hoe was het om op te groeien op Ameland?
Het was een El Dorado. Je had alles: zee, strand, bos. En geen auto’s, alleen paard en wagen, soms een vrachtwagen. Alles voelde veilig en vrij. Met de boot naar de vaste wal was een belevenis. Dat gebeurde twee keer per jaar, voor een bezoek aan de tandarts en om kleding te kopen voor de zomer en winter. Het hoogtepunt? Na de tandarts trakteerde mijn moeder me bij V&D op een broodje kroket. Dat was echt feest.

Mijn moeder kwam van de vaste wal, en er waren vaak mensen van “de wal” over de vloer. Logeren bij familie daar voelde als een uitstapje naar een andere wereld. Je kwam in aanraking met “stadse mensen” en dat maakte indruk.

Hoe zag je schooltijd eruit?
Ik begon op de kleuterschool in Hollum, daarna naar de lagere school in de Schoolstraat. Na de brugklas kreeg je de keuze: huishoudschool of ULO. Ik kon goed leren, maar was een luie leerling. Een zes vond ik prima, een tien vond ik overdreven. Voor, tijdens en na de huishoudschool werkte ik tijdens vakanties bij mijn ouders in Café Pension De Wijde Blik — in de volksmond ‘het Badhûs’.

Wanneer vertrok je van Ameland?
Na de huishoudschool wilde ik eigenlijk niet verder leren. Ik was van plan om thuis te blijven werken en dan uiteindelijk de boel over te nemen. Maar mijn moeder dacht daar anders over. Ze wees mij in de Leeuwarder Courant op een advertentie voor werk bij een volkshogeschool in Hilversum. Het was de bedoeling dat ik daar op zou schrijven. Mijn broer hielp me met solliciteren. Drie dagen later werden we al gebeld: ik kon op gesprek komen. De volgende dag hoorde ik dat ik was aangenomen. Op 1 augustus vertrok ik naar Hilversum, als vijftienjarig meisje. Intern wonen, huishoudelijk werk doen, samen met vijf andere meiden. Dat was even slikken, maar na een week realiseerde ik me dat dit mij wel beviel. Ik had de tijd van mijn leven in Hilversum en genoot van mijn vrijheid. Ik ben mijn moeder nog dankbaar dat ze me heeft weggestuurd.

Wat gebeurde er daarna?
Na twee jaar in Hilversum ging ik weer terug naar Ameland. Mijn vader kon geen personeel krijgen in zijn bedrijf, en ik wilde wel helpen — maar dan wel voor hetzelfde loon als in Hilversum. In de winter werkte ik in de horeca, daar kon je altijd wat bijverdienen. Ik ging wonen in het schuurtje bij oma. Op die manier had ik nog steeds mijn vrijheid.

Toen kreeg ik verkering met een jongen uit Schiedam. Na twee jaar ben ik met hem meegegaan en getrouwd. Een leuk feitje!  We waren het eerste stel dat trouwde in het nieuwe gemeentehuis van Ballum. Zijn ouders kwamen ook van Ameland. Vier jaar woonden we in Schiedam, ik werkte bij de HEMA en paste op kinderen.

Werk en leven na Ameland
We verhuisden naar Hendrik-Ido-Ambacht, waar ik in de catering ging werken. Na mijn scheiding werkte ik dertig jaar in de catering, in verschillende steden. Ik woonde in Zwijndrecht, later in Rotterdam. Uiteindelijk ontmoette ik mijn huidige man. Toen hij ziek werd, verhuisden we naar Oosterwolde om dichter bij mijn familie te zijn.

Mis je Ameland nog?
Het gevoel van vrijheid op Ameland is uniek. Al voelde ik me ook in Hilversum niet opgesloten omdat ik daar ook omringd was door bos en water. Ik reisde toen iedere maand terug naar Ameland. Thuiskomen was heerlijk, maar het was ook fijn om daarna weer mijn eigen leven op te pakken. Toch: dat eilandgevoel raak je nooit kwijt. Dat zit in je. Ik ga nog regelmatig terug. Via Facebook hou je makkelijk contact met de Amelanders, en als je dan weer op het eiland bent, voelt het alsof je nooit bent weggeweest.

Ben je van plan om weer op Ameland te gaan wonen?
We zijn er voorzichtig mee bezig. Mijn man kent het eiland inmiddels ook goed en vindt het er prachtig. Maar het is moeilijk om een woning te vinden, zeker iets levensloopbestendigs. We staan ingeschreven en wie weet… We wonen nu schitterend in Sneek, in een nieuwbouwappartement met uitzicht op het Sneekermeer. Het is niet dat ik heimwee heb, maar het zou wel mooi zijn: weer terug naar huis.

Ben jij ook een Amelander die het eiland verlaten heeft, en wil je jouw verhaal graag delen? Stuur dan een mailtje naar info@persbureau-ameland.nl met als onderwerp: Aan de overkant. Wellicht spreken we je dan snel!