Tetraëder bij Ballum

HOLLUM – Op Ameland staan op verschillende plekken betonnen palen met een knik aan de bovenkant. Bij het Bunkermuseum in de duinen achter Sier aan Zee staat een rijtje, aan de Strandweg van Nes staan ze langs de Klonjes, langs de Smitteweg tussen Ballum en de Ballumerbocht staan verschillende en op de hoek van het Spinhuisstraatje staat er één. Sinds een paar jaar verzamelen we foto's van de palen en deze week kwam er weer een bij. Hij staat achter manege De Seelon.

Tetraëder

Het zijn onderdelen van tretraëder, versperringsdriehoeken, die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter op het strand werden geplaatst. De strandversperring voorkwam dat pantservoertuigen, landingsvaartuigen en vliegtuigen het strand konden gebruiken. De Duitsers maakten er een onderdeel van de Atlantikwall van, de verdedigingslinie langs de kust van Europa. De betonnen palen werden destijds langs de kust van heel Nederland aangetroffen.

– in het filmpje hieronder ziet u hoe die palen op het strand stonden –

Viervlak

Het zijn dus zijn versperringen van betonnen palen. Zes palen vormen vier gelijkzijdige driehoeken. Tetraëder betekent viervlak, de palen vormen een zeer sterke constructie van een piramide met vier vlakken. De zes balken wegen ieder 120 kilo en ze werden met draad en schroeven aan elkaar vastgezet. Soms werd bovenop de versperring een mijn geplaatst. De tetraëders langs de kust worden ook wel kust-tetraëders genoemd of beton-tetraëders. De Duitsers noemden het ‘Betonsperre’.

Afrastering

De palen waren niet bedoeld als afrasteringspaal, maar waren onderdeel van een constructie. Na de bevrijding werden de tetraëder losgeschroefd en werden de afzonderlijke delen door de Amelanders gebruikt als versteviging van afrastering of als onderdeel van een pad. Het materiaal was welkom, want na de oorlog was overal gebrek aan.

Behalve bij Westerlaan 8 en het Bunkermuseum, kom je ze tegen langs de Strandweg bij Nes, langs de Verbindingsweg aan de Ballumer kant van de hoge diek, langs de Smitteweg bij Ballum, de Lombokweg bij Hollum, de Tjetteweg en Badweg bij Hollum en in het weiland onderaan de dijk.

Bezettingserfgoed

Intussen staan de palen er al zo'n 80 jaar en zijn ze door weer en wind begroeid met korstmossen. Onverslijtbaar. De een staat recht, de ander scheef, de een staat alleen, de ander met nog een samen of met meer in een rij palen. Ze horen er helemaal bij en vormen een deel van het bezettingserfgoed. 

Bij de Amelander Musea staan de Bunkerexcursies weer op het programma. Die excursies zijn interessant, leerzaam en leuk. Ook over de tetraëder. Te boeken via de Amelander Musea.

Weet u ook een paal met een geknikte kop te staan, stuur dan graag een foto met vermelding van de locatie. Dan maken we de verzameling compleet.

Jeanet de Jong

jeanet.de.jong@knid.nl.

Bekijk hier foto's van de tetraëder in het Amelander landschap