Column – Bultrug

HOLLUM – De twintigste column van 2022 heeft als titel ‘Bultrug’. Lees hem op de website van PA. Elk weekend verschijnt een nieuwe. De negentiende van 2022, 'Ratten', is via deze link te lezen.

Bultrug

Vanmorgen kreeg ik aan boord van de Sier, op weg van Nes naar Holwerd, helemaal onverwacht een cadeautje van dochter C. Ik kreeg het min of meer als troost voor het niet doorgaan van de vakantie naar Finland en Noorwegen, met een stop op de Lofoten en een walvissafari vanuit Andenes. De vakantie zou 7 juni beginnen en moest te elfder ure om meer dan vervelende reden worden afgelast. 

Wat ik kreeg was een wonderschoon boek, dat 'Het lied van de bultrug', heet. Dat zou de walvis zijn waarop ik kans maakte hem ter hoogte van de Lofoten in de Noorse Zee tegen te komen. Misschien ook de orka, maar dat is niet mijn lievelingswalvis. Dat is de potvis en die had ik er met een beetje geluk kunnen aantreffen. Ook de bultrug is een favoriet. Het is de mooiste zanger onder de walvissen en, met zijn karakteristieke en decoratieve groeven in de kinzak, een schoonheid. De grootste van allemaal, de blauwe vinvis, zou ik ook heel graag nog eens zien, maar daar had ik in de noordelijke wateren minder kans op gemaakt.

De bultrug dus. In oktober 2009 zag ik een gestrand exemplaar op het Suudwest. Een prachtig dier, zelfs het in elkaar gezakte exemplaar op de vloedlijn. Laat staan hoe mooi hij in zijn element moet zijn. Het cadeauboek eindigt met een gestrande bultrug. Onwaarschijnlijk mooie illustraties staan naast poëtische teksten. Het is een ode aan de bultrug, aan zijn leven, zijn trektocht, zijn zang en zijn liefde. De bultrug, die uiteindelijk als oudje een verkeerde afslag neemt in de mist, heeft tijdens zijn leven een wijfje ontmoet en met haar een jong gemaakt, heeft gedoken en inktvissen in zijn grote bek gevist, gezongen en ook gesprongen voor mensen die in boten stapten om walvissen te spotten. Naast de teksten staan coördinaten, zodat je als lezer de route van deze bultrug kunt volgen. Hij begint in de buurt van Spitsbergen. Zuidelijker, in warmer water, wordt het jong Herman Melville geboren. De bultrug zwemt, eet, zingt en springt. "De zee trekt aan mij, leidt mij de weg naar licht en naar donker, ik ben een walvis op weg naar niets, ik kan overal naartoe."

Wie van mooie taal en tekeningen en van walvissen houdt, vindt dit boek nu in de boekhandel. Wat het kost weet ik niet, ik kreeg het immers cadeau. Ik ben er heel, heel erg blij mee en toch wenste ik dat de omstandigheden anders waren en dat het niet nodig was geweest om dit boek te geven.

"Er bestaat geen mooiere laatste buiging naar het publiek dan het lome, rustige opheffen, omklappen en omlaag verdwijnen van een bultrugstaart in het water. Daarna valt het doek." Bruno Vergauwen schilderde de mooiste bultruggen ooit en Wim Opbrouck schreef de fijnste en ontroerendste teksten. 

Het motto voorin het boek: "Het onweerstaanbare, vreeswekkende mysterie". Dat vat het wel zo'n beetje samen.

Jeanet de Jong

jeanet.de.jong@knid.nl