Verzetsman en oudste van het eiland

‘Goedemorgen meneer De Boer.’ De lunch wordt gebracht. ‘As je klaar binne, pak dan maar een sukelaatje. Ut staat op het ânrecht!’ zegt Wim de Boer vanuit zijn kamer. De medewerkster van zorgcentrum De Stelp weet precies wat deze bewoner blieft en zet dat voor hem klaar. ‘Dat zal ik zeker doen’, zegt ze. Als ze het brood en beleg in het keukentje heeft gezet, pakt ze een chocolaatje en trekt de deur met het naamplaatje W.C. de Boer na een ‘Bedankt en eet smakelijk!’ achter zich dicht.

Wim de Boer woont in De Stelp en hij zit er goed. Hij kijkt terug op een arbeidzaam leven en met kleine attenties zoals een schaaltje chocolaatjes, verwent hij de mensen die nu het werk moeten doen.
Wim de Boer is over het hele eiland bekend. Hij geniet die bekendheid door zijn werk als kantoorhouder bij de PTT, door zijn maatschappelijke functies en zijn dagelijkse fietstochten. De Hollumer kan praten als Brugman, zat jaren in de gemeenteraad, was verschillende termijnen wethouder en diverse malen locoburgemeester. Tegenwoordig zit hij het allerliefst op de Ballumer Blinkert.

De voormalig wethouder is er een van Willem de Boer de slager, die vanuit Bolsward naar Ameland trok en een slagerij in Hollum begon. Vier kinderen kregen Willem en zijn vrouw Cornelia, twee meisjes en twee jongens. Wim en zijn broer Eduard moesten al jong mee aanpakken in het bedrijf. Later zou Eduard voor het slagersvak kiezen. Samen met zijn vrouw werd hij als “Eduard en Annie de slager” een begrip op het eiland. Wim ging een andere weg, hij werd “Wim Post”. Op de lagere school bleek hij een kiene knaap, die alle klassen doorliep, plus een paar jaar extra. Vreemde talen leerde hij daar niet, maar dat haalde hij op volwassen leeftijd in door cursussen te volgen en ome Jacob de Vries in de Westerlaan om raad te vragen. De Vries was kapitein op de grote vaart geweest en sprak een aardig mondje over de grens. ‘Jou motte me even helpe,’ zei Wim dan tegen ome Jacob, ‘Hoe spreek je dut uut?’ En zo leerde hij zijn Engels.

Oudste man van Ameland
Willem Cornelis de Boer, genoemd naar vader en moeder, is de oudste man van het eiland. Hij is geboren op 26 oktober 1923 en in oktober 2019 werd hij voor de 96ste keer toegezongen. Die verjaardag werd gevierd met een etentje in De Griffel, in gezelschap van meer dan 30 familieleden en vrienden. Zijn volgende verjaardagen werden minder uitbundig gevierd; dat had te maken met de coronamaatregelen, waardoor vieren in een grote groep ten stengste werd ontraden. 
Elke dag viert hij het leven en elke vrijdagavond doet hij dat nog eens nadrukkelijk met een hapje en een drankje in aanwezigheid van zijn kinderen en kleinkinderen. De deur van de kast op zijn kamer hangt vol met foto’s van zijn nageslacht. Hij heeft ze graag in de buurt.
Sinds 27 december 2017 mag Wim de Boer zich de oudste man van Ameland noemen. Op die dag overleed Piet de Boer, Piet uut de Kuul, op 95-jarige leeftijd. Wim mag dan de oudste man zijn, hij is niet de oudste eilander. Dat was tot 1 december 2021 Truida Wildervank-Molenaar uit Nes, die van 23 september 1921 was. Na haar heengaan is Aagje Visser-van der Laag de oudste. Zij is op 29 juni 1922 geboren en ze is zijn buurvrouw in De Stelp. Wat hij van zijn positie vindt? ‘Niet lollig! Het betekent dat je gauw aan de beurt bent.’ Twintig jaar jonger, dat lijkt hem wel wat. Toen Aagje Visser-van der Laag overleed op 21 april 2022, was Wim de Boer niet alleen de oudste man, maar ook de oudste inwoner van Ameland.

Van stationhouder naar kantoorhouder
In 1939 kreeg Wim een baan bij de PTT, de werkgever die hij tot aan zijn pensionering zou houden. Vader was voor de oorlog al hulpbesteller, maar het postkantoor degradeerde wegens te geringe omzet. Het werd een poststation. Willem wilde daar wel mee verder op voorwaarde dat Wim dan het kantoorwerk ging doen en zo rolde de zoon in het werk van stationhouder. Hij deed dat zo verdienstelijk dat hij in 1943 een aanbod kreeg om in Leeuwarden te komen werken. Dat was een promotie, maar toch was Wim terughoudend. Hij belde eerst even met de directeur in Dokkum en die liet hem weten dat het poststation van Hollum na de oorlog vast weer een postkantoor zou worden. Met die wetenschap besloot Wim op Ameland te blijven en dat pakte goed uit. Hij werkte vanuit verschillende locaties: Westerlaan 13, Westerlaan 25 en Schoolstraat 18. ‘Later kwam er een hypermodern bestelkantoor,’ vertelt Wim Post.

Telefoonverbindingen van de PTT
Dat kantoor stond vanaf 1947 aan de Westerlaan op nummer 33. Wim de Boer werkte er als kantoorhouder tot 1985; op 62-jarige leeftijd ging hij met vervroegd pensioen. Het kantoor bleef nog een aantal jaren open, maar werd uiteindelijk in 1991 gesloten. Tegenwoordig werkt PostNL met postagentschappen, zoals in de DA drogisterij De Markthal in Hollum en de Primera in Buren. Wim de Boer maakte de ontwikkeling van PTT mee vanaf de tijd dat op het kantoor nog telefoonverbindingen met een koord werden gemaakt en de abonnees nog tweecijferige telefoonnummers hadden. Nummer 12 was de bakker en nummer 13 de kolenboer.
Aanvankelijk verbond hij in de centrale de beller met het tweede nummer, tot het drukker werd. Er kwam een telefoniste bij en later een tweede. Ook werd er een postbesteller in dienst genomen en niet veel later zelfs drie. ‘Het was een heel bedrijf, met uitstekende verhoudingen,’ zegt Wim daarover. ‘Ik vond dat ik een hele mooie baan had. Ik heb het altijd met plezier gedaan.’

Gastlessen over de oorlog
De Tweede Wereldoorlog was een belangrijke periode in zijn leven. Hij keek om zich heen, dacht na en deed wat hij vond dat moest gebeuren.
Hij vertelt er graag over en geeft gastlessen op Amelander scholen. Op het tafeltje in zijn kamer grabbelt hij tussen allerlei kaartjes en briefjes een kartonnetje tevoorschijn waar wel 26 onderwerpen op staan die hij belangwekkend vindt voor dat tijdsgewricht: de verduistering, het verzet, de Atlantikwall, voedsel en brandstof op de bon, de avondklok, de Engelse zender. Wim merkt ook dat de jongelui ervan willen weten. ‘Ze hebben allemaal vragen.’ Voor de beantwoording graaft hij graag in zijn geheugen. De oren worden wat hardhorend, de ogen zien niet meer zo scherp, maar zijn geheugen is tiptop in orde.

Arbeidseinsatz en avondklok
Over de Arbeitseinsatz kan hij niet uit eigen ervaring vertellen, omdat hij wel moest maar niet ging. De toenmalige burgemeester stak daar eigenhandig een stokje voor, zoals hij dat voor meer jongens van het eiland deed. De burgemeester kon zogenaamd de werkkrachten niet missen; de mannen werden tewerkgesteld bij de Buremer zeedijk. Wim had net verkering met Frieda Jongsma, de vrouw waar hij in september 1945 mee trouwde en met wie hij drie kinderen kreeg. Ze is hem helaas in 2007 ontvallen.
In hun verkeringstijd was er een avondklok en moesten ze al om 8 uur binnen zijn. Om elkaar toch te kunnen ontmoeten slopen ze door de miëde, het weiland rond het dorp. Alleen met volle maan lieten ze dat uit hun hoofd, dan was het te licht en te link. Wim is wel eens bijna gesnapt. ‘Het waren niet allemaal beroerde jongens,’ zegt hij over de Duitse soldaat die hem waarschuwde.

Telefoongesprekken afluisteren
‘Ik ben de oorlog goed doorgerold,’ vertelt Wim. Hij was jong en niet bevreesd. De laatste weken werden nog wel even spannend, toen hij een van de mensen was die de telefooncentrale in Nes bezette. De telefoniste van toen was het liefje van de Duitse commandant en aan haar werd de belangrijke communicatielijn met de wal niet toevertrouwd. Wim bleef die tijd aan de oostkant van het eiland en zat bij de gezusters Metz in de kost. Hij koestert de herinnering aan die weken van eind april/ begin mei 1945. Het was het einde van een aantal enerverende jaren, waarin Wim onder meer telefoongesprekken afluisterde en informatie doorspeelde aan de ondergrondse.

Bistou deer jongen?
Het is niet alleen de oorlog die Wim bezighoudt. Hij is een ijverige man met veel interesses. Zo richtte hij in 1956 de Vogelwacht op. Na de oorlog waren er nog vier bakkers in Hollum en Wim haalde daar in de winter regelmatig oud brood bij de achterdeur. Dat strooide hij dan uit in het bos en een paar dagen daarna kon hij aan de sporen in de sneeuw zien wat er allemaal op af was gekomen: hazen, vogels, een ree. Hij had oog voor dieren in nood, redde een vastgevroren zwaan en ook eens een zeehondje. Een huilertje was het, die door jongens met stokken werd geslagen. Wim verloste het uit de mishandelende stokslagen, bracht het groot en leverde het diertje daarna in de Amsterdamse dierentuin af. Een half jaar nadien kwam hij terug in Artis om “zijn” zeehondje te bezoeken. Wat hij zag waren allemaal grote robben, maar toch meende hij iets bekends te zien. ‘Bistou deer jongen?’ vroeg hij aan een grijze snuit. Het dier blafte en herkende zijn redder.

Algemeen Belang Ameland
De politiek is ook een belangrijke factor in Wims leven. Nog altijd volgt hij de ontwikkelingen en als het moet springt hij op de bres, neemt achter zijn elektrische Brother plaats en tikt een brief aan de minister. Vader Willem zat destijds voor de CHU in de raad. ‘Hij kwam wel eens met de stukken bij mij. Toen hij ophield kwamen ze bij mij.’ De CHU, de Christelijk-Historische Unie die in 1980 opging in het CDA, was niet zijn partij. De PvdA klampte hem aan, maar ook dat was niet zijn kleur. Toen kwam Arend Nagtegaal aan de deur, om Wim te strikken voor de VVD. ‘Ik wil me niet laten sturen,’ heeft Wim toen gezegd en laten doorschemeren dat hij wel wat in een blanco lijst zag. ‘Arend ging weg en kwam terug met Algemeen Belang Ameland.’ Dat werd Wim zijn partij. Hij werd raadslid, wethouder en locoburgemeester en was zelfs twee keer waarnemend burgemeester.

Gemeentehuis
Zijn invloed wendde hij aan om er voor Ameland en de mensen te zijn. Met veel werk en een beetje mazzel kreeg hij tien jongens vrij van militaire dienst. Het spijt hem nog dat het met vijf anderen niet lukte. Ook hielp hij Amelanders die in echtscheiding lagen. Het leverde niet alleen dank op; als hij de vrouw hielp, was de man kwaad op hem.
Als belangrijkste politieke dossiers noemt hij zonder aarzeling het verplaatsen van het gemeentehuis en de gasboringen. Het is onder meer aan gemeentebestuurder Wim de Boer te danken dat het gemeentehuis verhuisde van Nes naar Ballum. We schrijven jaren ’60 - begin ’70, de tijd van burgemeester Siderius. Destijds lag er een mooi plan om het oude kasteel met slotgracht te herbouwen. Het moest een miljoen gulden kosten en daar kreeg hij in de gemeenteraad de handen niet voor op elkaar. Uiteraard volgt Wim de nieuwe plannen van de mannen van het Camminghaslot op de voet.

Gasboringen
Wat de gasboringen betreft geeft hij zijn politieke opponent van destijds, Heiltje Straatsma van de PvdA, wel een beetje gelijk. Zij sprak van chantage, dat Ameland voor het blok werd gezet de gasboringen toe te laten. ‘Je kunt wel “nee” zeggen, maar vanwege Rijksbelang boren ze toch! Wat is dan het belang van de burger?’ zegt de Algemeen Belangman nu net als toen.
Ondanks de heibel rond de boortorens kijkt Wim terug op verdienstelijke regeerperiodes, waarin twee nieuwe basisscholen werden gebouwd en Gemeentewerken in de Ballumerbocht een functionele werk- en opslagruimte kreeg. Wim de Boer beheerde ook de sociale portefeuille en zette zich in voor de Sociale Werkvoorziening Oostergo en maakte zich hard voor sportvoorzieningen. Zestien jaar lang was hij wethouder. ‘Het had 20 jaar kunnen worden als ik het gemeentehuis in Nes had laten staan.’ Daar kan hij nu wel om lachen.

De Stelp en de Ballumer Blinkert
Elke ochtend staat hij om 6 uur op. ‘Dat is mijn tijd!’ We schrijven februari 2022. Tot voor kort pakte hij om die tijd de fiets. ‘Ze komen me overal tegen,’ vertelde hij in 2019. Hij fietste van west naar oost en weer terug om op tijd in De Stelp te zijn. Daar kookt hij elke avond eitjes voor het personeel, zacht voor de een en hardgekookt voor de ander. Het is een aardigheidje, een blijk van waardering voor de medewerkers. Dat fietsen wil inmiddels niet meer zo goed. Zijn ogen werken niet mee en zonder goed te kunnen zien kun je aan het verkeer deelnemen. In ieder geval niet op de fiets. Ameland ziet hem nu regelmatig met de scootmobiel in de weer.

Hij voelt zich thuis aan de Hidde Dirks Katstraat, maar zijn lievelingsplekje ligt op een duin; het is de Ballumer Blinkert. ‘Daar zit ik graag,’ zegt Wim tot slot.
In 2022 fietst Wim niet meer. De ogen zijn er te slecht voor. Hij is sinds 21 april 2022 de oudste inwoner van Ameland.
Wim de Boer overleed op 29 december 2022. 

Lees ook
⇒ Amaryllis
⇒ Tetraëder
⇒ Olfert Pieter Lap
⇒ Strandval
⇒ terug naar Artikelen Archief -

Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door een kleine bijdrage te doen. Klik daarvoor op deze link.

Ameland Agenda